Το δεύτερο αρθρο που δημοσιεύει η Αμυνα Πολιτική με θέμα τις περίεργες
προμήθειες αμυντικών συστημάτων που έγιναν με σκοπό την κερδοσκοπία
εις βάρος των ενόπλων δυνάμεων και της εθνικής αμυντικής ικανότητας.
του Τάσου Τσιπλάκου
Ήταν Ιανουάριος 1997 (τ. ΠΤΗΣΗΣ 142)όπου στον επίλογο του άρθρου «Νέο Άρμα Μάχης για τον Ελληνικό Στρατό: Σκέψεις πάνω σε μια κρίσιμη αγορά» γράφαμε: «Μόλις
πριν από λίγο καιρό, η απόκτηση νέου άρματος μάχης από τον ΕΣ ήταν μια
απομακρυσμένη πιθανότητα. Η πρόθεση, όμως, της Τουρκίας να προχωρήσει σε
αγορά νέων αρμάτων έχει αλλάξει το σκηνικό. Η εισαγωγή ενός πυροβόλου
των 120 χιλ. με δραστικό βεληνεκές 2.500μ. της προσδίδει προφανές
πλεονέκτημα έναντι των ελληνικών αρμάτων με πυροβόλο των 105 χιλ. και
δραστικό βεληνεκές έως 1.500 μ. Συνυπολογιζομένων έτσι και των άλλων
πλεονεκτημάτων που έχουν τα άρματα 3ης γενιάς και κυρίως τη
δυνατότητα να εξουδετερώσουν το αντίπαλο άρμα με την πρώτη βολή, είναι
φανερό ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος ανατροπής της υφιστάμενης ισορροπίας.
Έτσι, αποτελεί ουσιαστικά μονόδρομο η ανάγκη συμπλήρωσης του σημερινού
αρματικού δυναμικού με μικρό αριθμό νέων αρμάτων που θα αποτελέσουν την
ασπίδα έναντι της νέας αναπτυσσόμενης τουρκικής απειλής.
»Από όλα τα παραπάνω είναι προφανές ότι η επιλογή ενός νέου
άρματος για τις τεθωρακισμένες δυνάμεις του ΕΣ δεν είναι κάτι εύκολο ή
απλό. Οι παράμετροι, που θα πρέπει να συνεκτιμηθούν είναι πάρα πολλές
και πολλές απ’ αυτές δεν είναι καν στρατιωτικές. Η εκτίμηση του
γράφοντος είναι ότι οι σημαντικότεροι παράγοντες, που θα παίξουν ρόλο
στην επιλογή του νέου άρματος, εφόσον αυτή αποφασισθεί, θα είναι:
Πρώτον, το θέμα της τιμής και του τρόπου αποπληρωμής, σε σχέση με τα
αντισταθμιστικά οφέλη που θα παρασχεθούν. Δεύτερον, η συγγένεια των
τεχνολογιών και της απαιτούμενης υποδομής-logistics των
νέων αρμάτων σε σχέση με τα ήδη υπάρχοντα. Τρίτον και ίσως πιο
σημαντικό, οι πολιτικές ισορροπίες που θα πρέπει να διατηρηθούν στο
επίπεδο της διπλωματίας και της εξωτερικής πολιτικής».
Από τότε, «κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι». Βρισκόμαστε στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα και έχουμε αρχίσει να παραλαμβάνουμε πια τα νέα άρματα LEOPARD 2A4 και LEOPARD 2HEL. Κατά τη διάρκεια των 10 ετών που πέρασαν από τις παραπάνω διαπιστώσεις, η προμήθεια του νέου άρματος μάχης πέρασε από «σαράντα κύματα» μεταφορικά ή κυριολεκτικά. Συνέβησαν τόσα, ώστε μερικές φορές να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε εάν όντως αξίζει τον κόπο, τις προσπάθειες, τις ίντριγκες και τελικά το χρήμα που ξοδεύεται γι’ αυτή την προμήθεια. Προσπαθώντας ν’ απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε όλο το ιστορικό αυτής της προμήθειας, σύμφωνα με τα πραγματικά γεγονότα, το παρασκήνιο (όσο μπορέσαμε να ανακαλύψουμε), αλλά και τις αναφορές στα ΜΜΕ, τα οποία μερικές φορές παρουσιάζουν μια διαφορετική οπτική κι ερμηνεία των γεγονότων.
Από τότε, «κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι». Βρισκόμαστε στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα και έχουμε αρχίσει να παραλαμβάνουμε πια τα νέα άρματα LEOPARD 2A4 και LEOPARD 2HEL. Κατά τη διάρκεια των 10 ετών που πέρασαν από τις παραπάνω διαπιστώσεις, η προμήθεια του νέου άρματος μάχης πέρασε από «σαράντα κύματα» μεταφορικά ή κυριολεκτικά. Συνέβησαν τόσα, ώστε μερικές φορές να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε εάν όντως αξίζει τον κόπο, τις προσπάθειες, τις ίντριγκες και τελικά το χρήμα που ξοδεύεται γι’ αυτή την προμήθεια. Προσπαθώντας ν’ απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε όλο το ιστορικό αυτής της προμήθειας, σύμφωνα με τα πραγματικά γεγονότα, το παρασκήνιο (όσο μπορέσαμε να ανακαλύψουμε), αλλά και τις αναφορές στα ΜΜΕ, τα οποία μερικές φορές παρουσιάζουν μια διαφορετική οπτική κι ερμηνεία των γεγονότων.
Αρχή του παραμυθιού καλησπέρα σας…
1998: Η προμήθεια του νέου άρματος μάχης είχε
περιληφθεί στο αναθεωρημένο ΕΜΠΑΕ 1996-2000. Αρχικά το πρόγραμμα
προέβλεπε την προμήθεια σε πρώτη φάση 260 αρμάτων μάχης με πυροβόλο 120
χιλ., 12 αρμάτων περισυλλογής, 9 γεφυροφόρων και 3 τεθωρακισμένων
οχημάτων μάχης μηχανικού. Με το νέο άρμα προβλεπόταν να εξοπλιστούν οι
ΧΧΙ , ΧΧΙΙΙ και ΧΧV ανεξάρτητες Τεθωρακισμένες Ταξιαρχίες (ΤΘΤ) του Δ΄
Σώματος Στρατού. Η πώληση, όμως, 170 LEOPARD 1A5 από τους Γερμανούς
εξόπλισε τους παραπάνω σχηματισμούς με αυτόν τον τύπο άρματος.
Παράλληλα, για άγνωστους λόγους, πιθανώς οικονομικούς, περικόπηκε ο
αριθμός των υποψηφίων αρμάτων από 260 σε 248, που προβλεπόταν να
εξοπλίσουν πια τις τέσσερις ΕΜΑ των 22 και 24 ΤΘΤ της ΧΧης ΤΘΜ και τις 2
ΕΜΑ των δύο Μηχανοκίνητων Ταξιαρχιών (Μ/ΚΤ) της ΙΙης Μ/ΚΜ Πεζικού. Τα
εναπομείναντα δύο άρματα προορίζονταν για το ΚΕΤΘ και το ΚΕΤΧ. Ο ΕΣ με
αποστολές στελεχών του στο εξωτερικό αξιολόγησε τα διαθέσιμα στη διεθνή
αγορά υποψήφια άρματα και ολοκλήρωσε τη σύνταξη των προδιαγραφών, τις
οποίες απέστειλε στη ΓΔΕ για την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού. Κατά τα
φαινόμενα, η βασική επιδίωξη της τότε ηγεσίας του ΥΕΘΑ και της ΓΔΕ ήταν
η κατασκευή του άρματος στην Ελλάδα με σημαντική προστιθέμενη αξία,
μέσω ενός προγράμματος συμπαραγωγής, με ταυτόχρονη εμπλοκή μεγάλου
αριθμού κρατικών και ιδιωτικών υπεργολάβων. Ιδιαίτερα βαρύνουσας
σημασίας για την τελική επιλογή, ήταν η μεταφορά προηγμένης τεχνολογίας,
αλλά και η δωρεάν παραχώρηση ή πώληση σε χαμηλή τιμή πλεονάζοντος
υλικού. Γι’ αυτό και θεωρείτο ότι η γερμανική υποψηφιότητα κέρδιζε
σημαντικούς πόντους, λόγω της αποδεδειγμένης επιτυχούς συνεργασίας της
KMW σε προγράμματα συμπαραγωγής (Ολλανδία, Ελβετία, Σουηδία, Ισπανία),
αλλά και του μεγάλου αποθέματος παλαιότερου, σε αρίστη όμως κατάσταση,
υλικού του γερμανικού στρατού (LEOPARD 1A5, M-109A3G ακόμη και LEOPARD
2A4)που θα μπορούσε να παραχωρηθεί στην ελληνική πλευρά ως
αντισταθμιστικό όφελος. Η τελικής απόφαση αναμενόταν να ληφθεί ως το
τέλος του 1999 και οι παραδόσεις των πρώτων αρμάτων προβλέπονταν να
γίνουν το 2001!
1999: Τα υποψήφια άρματα (Μ1Α2 ABRAMS-General Dynamics, LECLERC-GIAT, LEOPARD 2-KMW, CHALLENGER 2E-Vickers Defence Systems, το ρωσικό T-80U- Omskii Zavod και το ουκρανικό T-84-Kharkov MOrozov- Malyshev)δοκιμάστηκαν κάτω από πραγματικές συνθήκες, σε επίπονες διαδικασίες αξιολόγησης στο πεδίο βολής Λιτοχώρου. Στην τελική κατάταξη πρώτο ήρθε το LEOPARD 2, δεύτερο το Μ1Α2, τρίτο το CHALLENGER 2E και τέταρτο το LECLERC. Το ΓΕΣ, με επικεφαλής τη Διεύθυνση Ιππικού-Τεθωρακισμένων (ΔΙΤ)και τη Διεύθυνση Τεχνικού παρέδωσαν στη ΓΔΕ τα αποτελέσματα των δοκιμών και τις προδιαγραφές του διαγωνισμού. Παράλληλα, ενημερώθηκαν οι κατασκευάστριες εταιρίες για τις επιδόσεις και τις αδυναμίες των αρμάτων τους και συγχρόνως έγινα υποδείξεις για βελτιώσεις, με σκοπό την ενσωμάτωση και πιστοποίηση των αλλαγών που πρότεινε ο ΕΣ για την προετοιμασία των προσφορών πριν την επίσημη αποστολή της αίτησης προτάσεων (Request For Proposals-RFP) η οποία κυκλοφόρησε επίσημα στις 5 Οκτωβρίου.
Σύμφωνα με την προκήρύξη, ο ΕΣ επιθυμούσε να προμηθευθεί σε πρώτη φάση 246 άρματα μάχης (6 ΕΜΑΧ41 άρματα=246), 24 άρματα περισυλλογής (6 ΕΜΑΧ4 περισυλλογής=24), 12 γεφυροφόρα (6 ΕΜΑΧ2 γεφυροφόρα=12), 12 «δασκάλες» χωρίς πύργο, για την εκπαίδευση των οδηγών και 12 εκπαιδευτικούς πύργους για τη «στατική» εκπαίδευση των πληρωμάτων. Έπειτα από την τελευταία αναθεώρηση του προγράμματος «κόπηκαν» τα 2 άρματα για το ΚΕΤΘ και το ΚΕΤΧ τα οποία αναμενόταν να αντικατασταθούν με προηγμένους εξομοιωτές εκπαίδευσης. Τα άρματα υποστήριξης της οικογένειας (περισυλλογής κ.λπ.)θα προμηθεύονταν με ξεχωριστές συμβάσεις. Η προκήρυξη ανέφερε ρητά ότι ο ΕΣ διατηρούσε το δικαίωμα άσκησης στο μέλλον δικαιώματος προαίρεσης (option στα ελληνικά) για άλλα 250 άρματα του ίδιου τύπου.
Εντός της χρονικής προθεσμίας των 45 ημερών κατατέθηκαν στη ΓΔΕ οι τεχνικές και οικονομικές προσφορές από τις υποψήφιες εταιρίες, ενώ ταυτόχρονα το ΓΕΣ ολοκλήρωσε την επεξεργασία των δεδομένων από τις δοκιμένς στο Λιτόχωρο και των επίσημων στοιχείων που κατέθεσαν οι εταιρίες. Ο συγκερασμός των παραπάνω διαμόρφωσε την τελική κατάταξη των υποψηφίων αρμάτων. Το LEOPARD 2 ήταν και πάλι πρώτο, με μικρή διαφορά από το δεύτερο LECLERC, το τρίτο Μ1Α2 ABRAMS και το τέταρτο CHALLENGER 2E. Τα «ανατολικά» T-80U και Τ-84 ήταν τελευταία.
2000: Το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών και η ανακήρυξη του νικητή αναμενόταν να γίνει το α’ εξάμηνο του 2000. Λόγω, όμως, των βουλευτικών εκλογών του Απριλίου 2000, με τη νέα κυβέρνηση Σημίτη ΥΕΘΑ ανέλαβε ο κ. Γιάννος Παπαντωνίου και από τη ΓΔΕ απομακρύνθηκε ο κ. Σμπώκος τον οποίο αντικατέστησε ο κ. Τραυλός. Έτσι, η όλη διαδικασία καθυστέρησε, με αποτέλεσμα η ΓΔΕ να ζητήσει από τους υποψηφίους τη Βέλτιστη και Τελική Προσφορά (BAFO στα ελληνικά). Η νέα ημερομηνία απόφασης θεωρείτο ο Σεπτέμβριος και ανάλογα οι παραδόσεις των αρμάτων, προς τα τέλη του 2003 ή τις αρχές του 2004. Τότε άρχισε να εμφανίζεται η προοπτική της «ενδιάμεσης λύσης» με τη μορφή παραχώρησης μικρού αριθμού αρμάτων απευθείας από την κατασκευάστρια εταιρία ή της μίσθωσης ενός αριθμού αρμάτων για την εκπαίδευση του προσωπικού και την ομαλή ένταξη στον τύπο.
Σύμφωνα με ανεπίσημες δηλώσεις στελεχών του ΕΣ, οι διαφορές των αρμάτων ήταν πολύ μικρές και όποιο κι αν επιλεγόταν θα κάλυπτε τις επιχειρησιακές απαιτήσεις της χώρας. Στο τεχνικό μέρος, όλες οι εταιρίες προσέφεραν μια βασική διαμόρφωση με ένα συγκεκριμένο πακέτο εξοπλισμούς, πάνω στο οποίο μπορούσαν να προστεθούν επιπλέον δυνατότητες ή να επιλεγούν πιστοποιημένα υποσυστήματα διαφορετικού τύπου. Επίσης, σχεδόν όλες οι εταιρίες προσέφεραν μεταχειρισμένα άρματα παρόμοιου τύπου ή λίγο παλαιότερης έκδοσης ως «ενδιάμεσης λύσης». Η εγχώρια Προστιθέμενη Αξία συγκεκριμενοποιήθηκε σε κατ’ ελάχιστο 25% της συνολικής αξίας του άρματος, ενώ η απαίτηση για τα αντισταθμιστικά οφέλη ήταν η κάλυψη τουλάχιστον στο 100% της αξίας του προγράμματος.
2001: Στις 5 Φεβρουαρίου η ΓΔΕ αποσφράγισε τις BAFO των υποψηφίων κατασκευαστών για το πρόγραμμα αρμάτων του ΕΣ:
1999: Τα υποψήφια άρματα (Μ1Α2 ABRAMS-General Dynamics, LECLERC-GIAT, LEOPARD 2-KMW, CHALLENGER 2E-Vickers Defence Systems, το ρωσικό T-80U- Omskii Zavod και το ουκρανικό T-84-Kharkov MOrozov- Malyshev)δοκιμάστηκαν κάτω από πραγματικές συνθήκες, σε επίπονες διαδικασίες αξιολόγησης στο πεδίο βολής Λιτοχώρου. Στην τελική κατάταξη πρώτο ήρθε το LEOPARD 2, δεύτερο το Μ1Α2, τρίτο το CHALLENGER 2E και τέταρτο το LECLERC. Το ΓΕΣ, με επικεφαλής τη Διεύθυνση Ιππικού-Τεθωρακισμένων (ΔΙΤ)και τη Διεύθυνση Τεχνικού παρέδωσαν στη ΓΔΕ τα αποτελέσματα των δοκιμών και τις προδιαγραφές του διαγωνισμού. Παράλληλα, ενημερώθηκαν οι κατασκευάστριες εταιρίες για τις επιδόσεις και τις αδυναμίες των αρμάτων τους και συγχρόνως έγινα υποδείξεις για βελτιώσεις, με σκοπό την ενσωμάτωση και πιστοποίηση των αλλαγών που πρότεινε ο ΕΣ για την προετοιμασία των προσφορών πριν την επίσημη αποστολή της αίτησης προτάσεων (Request For Proposals-RFP) η οποία κυκλοφόρησε επίσημα στις 5 Οκτωβρίου.
Σύμφωνα με την προκήρύξη, ο ΕΣ επιθυμούσε να προμηθευθεί σε πρώτη φάση 246 άρματα μάχης (6 ΕΜΑΧ41 άρματα=246), 24 άρματα περισυλλογής (6 ΕΜΑΧ4 περισυλλογής=24), 12 γεφυροφόρα (6 ΕΜΑΧ2 γεφυροφόρα=12), 12 «δασκάλες» χωρίς πύργο, για την εκπαίδευση των οδηγών και 12 εκπαιδευτικούς πύργους για τη «στατική» εκπαίδευση των πληρωμάτων. Έπειτα από την τελευταία αναθεώρηση του προγράμματος «κόπηκαν» τα 2 άρματα για το ΚΕΤΘ και το ΚΕΤΧ τα οποία αναμενόταν να αντικατασταθούν με προηγμένους εξομοιωτές εκπαίδευσης. Τα άρματα υποστήριξης της οικογένειας (περισυλλογής κ.λπ.)θα προμηθεύονταν με ξεχωριστές συμβάσεις. Η προκήρυξη ανέφερε ρητά ότι ο ΕΣ διατηρούσε το δικαίωμα άσκησης στο μέλλον δικαιώματος προαίρεσης (option στα ελληνικά) για άλλα 250 άρματα του ίδιου τύπου.
Εντός της χρονικής προθεσμίας των 45 ημερών κατατέθηκαν στη ΓΔΕ οι τεχνικές και οικονομικές προσφορές από τις υποψήφιες εταιρίες, ενώ ταυτόχρονα το ΓΕΣ ολοκλήρωσε την επεξεργασία των δεδομένων από τις δοκιμένς στο Λιτόχωρο και των επίσημων στοιχείων που κατέθεσαν οι εταιρίες. Ο συγκερασμός των παραπάνω διαμόρφωσε την τελική κατάταξη των υποψηφίων αρμάτων. Το LEOPARD 2 ήταν και πάλι πρώτο, με μικρή διαφορά από το δεύτερο LECLERC, το τρίτο Μ1Α2 ABRAMS και το τέταρτο CHALLENGER 2E. Τα «ανατολικά» T-80U και Τ-84 ήταν τελευταία.
2000: Το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών και η ανακήρυξη του νικητή αναμενόταν να γίνει το α’ εξάμηνο του 2000. Λόγω, όμως, των βουλευτικών εκλογών του Απριλίου 2000, με τη νέα κυβέρνηση Σημίτη ΥΕΘΑ ανέλαβε ο κ. Γιάννος Παπαντωνίου και από τη ΓΔΕ απομακρύνθηκε ο κ. Σμπώκος τον οποίο αντικατέστησε ο κ. Τραυλός. Έτσι, η όλη διαδικασία καθυστέρησε, με αποτέλεσμα η ΓΔΕ να ζητήσει από τους υποψηφίους τη Βέλτιστη και Τελική Προσφορά (BAFO στα ελληνικά). Η νέα ημερομηνία απόφασης θεωρείτο ο Σεπτέμβριος και ανάλογα οι παραδόσεις των αρμάτων, προς τα τέλη του 2003 ή τις αρχές του 2004. Τότε άρχισε να εμφανίζεται η προοπτική της «ενδιάμεσης λύσης» με τη μορφή παραχώρησης μικρού αριθμού αρμάτων απευθείας από την κατασκευάστρια εταιρία ή της μίσθωσης ενός αριθμού αρμάτων για την εκπαίδευση του προσωπικού και την ομαλή ένταξη στον τύπο.
Σύμφωνα με ανεπίσημες δηλώσεις στελεχών του ΕΣ, οι διαφορές των αρμάτων ήταν πολύ μικρές και όποιο κι αν επιλεγόταν θα κάλυπτε τις επιχειρησιακές απαιτήσεις της χώρας. Στο τεχνικό μέρος, όλες οι εταιρίες προσέφεραν μια βασική διαμόρφωση με ένα συγκεκριμένο πακέτο εξοπλισμούς, πάνω στο οποίο μπορούσαν να προστεθούν επιπλέον δυνατότητες ή να επιλεγούν πιστοποιημένα υποσυστήματα διαφορετικού τύπου. Επίσης, σχεδόν όλες οι εταιρίες προσέφεραν μεταχειρισμένα άρματα παρόμοιου τύπου ή λίγο παλαιότερης έκδοσης ως «ενδιάμεσης λύσης». Η εγχώρια Προστιθέμενη Αξία συγκεκριμενοποιήθηκε σε κατ’ ελάχιστο 25% της συνολικής αξίας του άρματος, ενώ η απαίτηση για τα αντισταθμιστικά οφέλη ήταν η κάλυψη τουλάχιστον στο 100% της αξίας του προγράμματος.
2001: Στις 5 Φεβρουαρίου η ΓΔΕ αποσφράγισε τις BAFO των υποψηφίων κατασκευαστών για το πρόγραμμα αρμάτων του ΕΣ:
- Το προτεινόμενο άρμα της General Dynamics προσομοίαζε με το Μ1Α2 SEP του αμερικανικού στρατού με τιμή κτήσης $2.26 δις.(826,5 δις. παλαιές δραχμές) με 39% συμπαραγωγή και 167% Αντισταθμιστικά Οφέλη (ΑΟ). Η προσφορά περιελάμβανε άρματα περισυλλογής Μ88Α2 Hercules, γεφυροφόρα WOLVERINE HAB Βαριάς Γέφυρας Εφόδου και 82 Μ1Α1 του αμερικανικού στρατού ως «ενδιάμεση λύση».
- Το προτεινόμενο άρμα της GIAT ήταν το LECLERC με συγκρότημα ισχύος EUROPACK και τιμή κτήσης €2,58 δισ.(879,96 δις. παλαιές δραχμές)με 30% συμπαραγωγή και 140% ΑΟ. Η προσφορά περιελάμβανε άρματα περισυλλογής LECLERC DNG. Δεν προσέφερε γεφυροφόρο, διότι το συγκριτικά χαμηλότερο βάρος του άρματος επέτρεπε την κάλυψη της σχετικής απαίτησης από τα διαθέσιμα γεφυροφόρα άρματα του ΕΣ (Μ-48 και Μ-60).
- Το προτεινόμενο άρμα της KMW ήταν το LEOPARD 2A5 στη σουηδική διαμόρφωση Strv122, με τιμή κτήσης €2,246 δις. (765,29 δις. παλαιές δραχμές) με συμπαραγωγή 40% και 250% ΑΟ. Η προσφορά περιελάμβανε άρματα περισυλλογής BUFFEL και γεφυροφόρου με γέφυρα LEGUAN, καθώς και 123 LEOPARD 2A4 του γερμανικού στρατού ως «ενδιάμεση λύση» τα οποία μετά την ολοκλήρωση της παράδοσης του νέου άρματος θα μπορούσαν να αποκτηθούν με ουσιαστικά συμβολικό τίμημα. Παράλληλα, προσέφερε από τα πλεονάσματα του γερμανικού στρατού 225 LEOPARD 1A5, περί τα 60 Α/Κ πυροβόλα M109A3GEA1 και 50 Α/Κ α/α πυροβόλα GEPARD. Επίσης, προσέφερε πρόσθετα κοστολογημένες δυνατότητες επιλογής του πυροβόλου Rh120 χιλ. L/55 μήκους διαμετρημάτων κι ενός συνόλου πρόσθετης θωράκισης για προστασία από νάρκες και υποπυρομαχικά, αναβαθμίζοντας ουσιαστικά το προσφερόμενο άρμα στην έκδοση 2Α6ΕΧ.
- Το προτεινόμενο άρμα της Vickers Defence Systems ήταν το CHALLENGER 2E με συγκρότημα ισχύος EUROPACK και τιμή κτήσης 1,06 δις. αγγλικές λίρες (850,04 δις. παλαιές δραχμές) με συμπαραγωγή 25% και 170% ΑΟ. Η προσφορά περιελάμβανε άρματα περισυλλογής CHALLENGER 2E CARRV γεφυροφόρα CHALLENGER 2E με γέφυρα BR90, καθώς και 14 CHALLENGER 2 και 80 CHALLENGER 1 ως «ενδιάμεση λύση» τα οποία όμως δεν διέθεταν κοινό πυροβόλο και χρησιμοποιούσαν διαφορετικά πυρομαχικά.
- Προσφορές κατέθεσαν και οι κατασκευάστριες των ρωσικών Τ-80U και των ουκρανικών Τ-84 περισσότερο για την «τιμή των όπλων» παρά με ουσιαστικές ελπίδες.
Όλες οι παραπάνω τιμές ήταν απλά τιμές αγοράς και δεν περιλάμβαναν το
συνολικό κόστος για ολόκληρο τον κύκλο ζωής των αρμάτων (πυρομαχικά,
ανταλλακτικά κ.λπ.), το οποίο είναι το πραγματικό κόστος κάθε
προμήθειας. Αυτή η παρατήρηση θα μας χρειασθεί παρακάτω.
2002: Την 1η Μαρτίου το ΚΥΣΕΑ, με τη σύμφωνη εισήγηση της στρατιωτικής ηγεσίας, ανακοίνωσε την επιλογή του γερμανικού LEOPARD 2 για το πρόγραμμα Νέου Άρματος Μάχης του ΕΣ. Από τον αρχικό σχεδιασμό του 1999, που προέβλεπε την προμήθεια 246 αρμάτων με δικαίωμα προαίρεσης για 250 ακόμη, ο αριθμός των αρμάτων μειώθηκε σε 170, λόγω της απαίτησης για την τήρηση της αρχικής πρόβλεψης κόστους στο ΕΜΠΑΕ, ύψους 550 δις. δρχ. Ο αρχικός σχεδιασμός του 1999 προέβλεπε, επίσης, εκτός από τα άρματα υποστήριξης ανταλλακτικά δύο ετών, εξοπλισμό συντήρησης και υποστήριξης, εκπαιδευτικά βοηθήματα πληρωμάτων και τεχνικού προσωπικού και την «ενδιάμεση λύση» για την κάλυψη του χρόνου μεταξύ ενεργοποίησης της σύμβασης και παραδόσεων. Προέβλεπε, επίσης, προμήθεια 15.000 βλημάτων APFSDS, 10.320 ΗΕΑΤ και 3.000 εκπαιδευτικών βλημάτων.
Η BAFO της KMW αφορούσε την έκδοση LEOPARD 2Α5 με ενσωματωμένες τις βελτιώσεις που είχε ζητήσει ο ΕΣ και πρόσθετες κοστολογημένες δυνατότητες επιλογής του πυροβόλου 120/L55, καθώς και συνόλου θωράκισης για προστασία από προηγμένες νάρκες και συγκροτήματος ισχύος EUROPACK. Για τις υπόλοιπες εκδόσεις η εταιρία πρότεινε άρμα περισυλλογής BUFFEL και γεφυροφόρο LEOPARD 2 με γέφυρα LEGUAN. Για την κάλυψη της «ενδιάμεσης λύσης» προσφέρονταν μέσω διακρατικής συμφωνίας 123 LEOPARD 2Α4 του γερμανικού στρατού, τα οποία κατόπιν θα μπορούσαν να αποκτηθούν οριστικά από τον ΕΣ με συμβολικό τίμημα. Παράλληλα, η εταιρία προσέφερε από τα πλεονάσματα του γερμανικού στρατού 41 LEOPARD 1Α5 με ανεξάρτητο πανοραμικό περισκόπιο με θερμική κάμερα OPHELIOS ή εναλλακτικά 100 απλά LEOPARD 1Α5, καθώς και πρόσθετο κύριο υλικό υπό διαπραγμάτευση.
Το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου η ΓΔΕ όρισε την Επιτροπή Διαπραγματεύσεων και στα μέσα Μαΐου άρχισαν συναντήσεις με τους εκπροσώπους της KMW για την κατάρτιση του σχεδίου σύμβασης. Η μείωση του αριθμού των αρμάτων από 246 σε 170 (4 ΕΜΑΧ41=164+6 άρματα για εκπαίδευση)συμπαρέσυρε σε αντίστοιχη μείωση τα άρματα περισυλλογής από 24 σε 16 και τα γεφυροφόρα από 12 σε 8. Λογικά, η γερμανική πλευρά υπαναχώρησε στον αριθμό αρμάτων της «ενδιάμεσης λύσης», αλλά και στα θέματα συμπαραγωγής και ΑΟ. Όσον αφορά στο θέμα της τελικής διαμόρφωσης του άρματος, αποφασίστηκε η εγκατάσταση του πυροβόλου 120/L55 της Rheinmetall για την πλήρη αξιοποίηση του βλήματος DM53 LKE IIA τύπου APFSDS με ενιαίο διατρητικό πυρήνα κράματος βολφραμίου. Επίσης, υιοθετήθηκε το πλήρες πακέτο θωράκισης του άρματος LEOPARD 2A6EX/Strv122, το Σύστημα Διοίκησης κι Ελέγχου (VCCS)και πολλές άλλες καινοτομίες που περιγράφονται στην τεχνική παρουσίαση του άρματος. Στις 31 Δεκεμβρίου (!) το Συμβούλιο Αμυντικής Σχεδίασης και Προγραμματισμού (ΣΑΣΠ), οριστικοποίησε την τελική διαμόρφωση του άρματος LEOPARD 2HEL με την απόφαση για εγκατάσταση περισκοπίων 2ης γενιάς OPHELIOS-Ρ αλλά και σημαντικών περικοπών στο πακέτο υποστήριξης και συγκεκριμένα σε ανταλλακτικά και συλλογές 4ου και 5ου κλιμακίου, στοχεύοντας το τελικό κόστος να συγκρατηθεί στην προσδιορισμένη οροφή.
2003: Οι αποφάσεις του ΣΑΣΠ επικυρώθηκαν στις αρχές Ιανουαρίου από το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (ΑΣΣ). Έτσι, στις 20 Μαρτίου υπογράφηκε η τελική σύμβαση μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της KMW σε ειδική τελετή. Αυτή η σύμβαση, ύψους €1.726.925.641, προέβλεπε την προμήθεια 170 αρμάτων μάχης LEOPARD 2HEL, 12 αρμάτων περισυλλογής BUFFEL, 8 γεφυροφόρων τα οποία για λόγους κόστους θα προέλθουν από τροποποίηση διαθέσιμων σκαφών LEOPARD 1V με την προσαρμογή γέρυρας LEGUAN, ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης 2 ετών, ειδικών εργαλείων και συσκευών ελέγχου, βιβλιογραφίας, εξομοιωτών εκπαίδευσης (2 οδήγησης και 1 βολής πληρώματος-ουλαμού)και λοιπού εκπαιδευτικού εξοπλισμού. Από την ημέρα ενεργοποίησης της σύμβασης, προβλεπόταν οι παραδόσεις να αρχίσουν σε 32 μήνες (2006)και να ολοκληρωθούν σε 75 μήνες (2009). Η κατασκευάστρια εταιρία θα κατασκεύαζε τα 30 αρχικά άρματα, ενώ τα υπόλοιπα θα προέρχονταν από την ελληνική γραμμή τελικής συναρμολόγησης στην ΕΛΒΟ. Η αποπληρωμή του προγράμματος θα ολοκληρωνόταν το 2009 με κονδύλια που είχαν προβλεφθεί στο ΕΜΠΑΕ 2001-2005 και από δανεισμό.
Όσον αφορά στην «ενδιάμεση λύση» η σύμβαση προέβλεπε την απόκτηση 183 LEOPARD 2Α4 προς €600.000 έκαστο και 150 LEOPARD 1Α5 προς €90.000 έκαστο, από τα γερμανικά αποθέματα με τμηματική παράδοση μεταξύ 2003 και 2004. Υπήρχε η πρόβλεψη για μελλοντική αναβάθμιση των 2Α4 στο επίπεδο 2Α6, για την κάλυψη του κενού που δημιουργήθηκε από την περικοπή του αριθμού των υπό προμήθεια 246 αρμάτων σε 170. Τα πρώτα προβλήματα παρουσιάστηκαν όταν η γερμανική πλευρά δεν δεσμεύτηκε για την παροχή της απαιτούμενης εκπαίδευσης των πληρωμάτων για τα LEOPARD 2Α4, ενώ υποστήριζαν ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμα πυρομαχικά των 120 χιλ. για άμεση παράδοση! Η ανάγκη κάλυψης της δαπάνης για την προμήθεια των νέων αρμάτων, οδήγησε στην απόφαση ακύρωσης του προγράμματος αναβάθμισης 97 LEOPARD 1GR και 128 LEOPARD 1V στο επίπεδο LEOPARD 1A5+. Τα κονδύλια που εξοικονομήθηκαν θα χρησιμοποιούνταν για την υλοποίηση της «ενδιάμεσης λύσης» και για την κάλυψη μέρους της δαπάνης για τα νέα άρματα.
Στον τομέα της συμπαραγωγής, προβλεπόταν η ελληνική συμμετοχή να γίνει μέσω προγραμμάτων συμπαραγωγής συνολικού ύψους €557 εκ. περίπου, με εισαγόμενο τμήμα που δεν θα υπερέβαινε το 50% της αξίας για κάθε επιμέρους σύμβαση. Η σύμβαση των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων προβλεπόταν σε 250% του ύψους της προμήθειας και κάλυπτε:
2002: Την 1η Μαρτίου το ΚΥΣΕΑ, με τη σύμφωνη εισήγηση της στρατιωτικής ηγεσίας, ανακοίνωσε την επιλογή του γερμανικού LEOPARD 2 για το πρόγραμμα Νέου Άρματος Μάχης του ΕΣ. Από τον αρχικό σχεδιασμό του 1999, που προέβλεπε την προμήθεια 246 αρμάτων με δικαίωμα προαίρεσης για 250 ακόμη, ο αριθμός των αρμάτων μειώθηκε σε 170, λόγω της απαίτησης για την τήρηση της αρχικής πρόβλεψης κόστους στο ΕΜΠΑΕ, ύψους 550 δις. δρχ. Ο αρχικός σχεδιασμός του 1999 προέβλεπε, επίσης, εκτός από τα άρματα υποστήριξης ανταλλακτικά δύο ετών, εξοπλισμό συντήρησης και υποστήριξης, εκπαιδευτικά βοηθήματα πληρωμάτων και τεχνικού προσωπικού και την «ενδιάμεση λύση» για την κάλυψη του χρόνου μεταξύ ενεργοποίησης της σύμβασης και παραδόσεων. Προέβλεπε, επίσης, προμήθεια 15.000 βλημάτων APFSDS, 10.320 ΗΕΑΤ και 3.000 εκπαιδευτικών βλημάτων.
Η BAFO της KMW αφορούσε την έκδοση LEOPARD 2Α5 με ενσωματωμένες τις βελτιώσεις που είχε ζητήσει ο ΕΣ και πρόσθετες κοστολογημένες δυνατότητες επιλογής του πυροβόλου 120/L55, καθώς και συνόλου θωράκισης για προστασία από προηγμένες νάρκες και συγκροτήματος ισχύος EUROPACK. Για τις υπόλοιπες εκδόσεις η εταιρία πρότεινε άρμα περισυλλογής BUFFEL και γεφυροφόρο LEOPARD 2 με γέφυρα LEGUAN. Για την κάλυψη της «ενδιάμεσης λύσης» προσφέρονταν μέσω διακρατικής συμφωνίας 123 LEOPARD 2Α4 του γερμανικού στρατού, τα οποία κατόπιν θα μπορούσαν να αποκτηθούν οριστικά από τον ΕΣ με συμβολικό τίμημα. Παράλληλα, η εταιρία προσέφερε από τα πλεονάσματα του γερμανικού στρατού 41 LEOPARD 1Α5 με ανεξάρτητο πανοραμικό περισκόπιο με θερμική κάμερα OPHELIOS ή εναλλακτικά 100 απλά LEOPARD 1Α5, καθώς και πρόσθετο κύριο υλικό υπό διαπραγμάτευση.
Το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου η ΓΔΕ όρισε την Επιτροπή Διαπραγματεύσεων και στα μέσα Μαΐου άρχισαν συναντήσεις με τους εκπροσώπους της KMW για την κατάρτιση του σχεδίου σύμβασης. Η μείωση του αριθμού των αρμάτων από 246 σε 170 (4 ΕΜΑΧ41=164+6 άρματα για εκπαίδευση)συμπαρέσυρε σε αντίστοιχη μείωση τα άρματα περισυλλογής από 24 σε 16 και τα γεφυροφόρα από 12 σε 8. Λογικά, η γερμανική πλευρά υπαναχώρησε στον αριθμό αρμάτων της «ενδιάμεσης λύσης», αλλά και στα θέματα συμπαραγωγής και ΑΟ. Όσον αφορά στο θέμα της τελικής διαμόρφωσης του άρματος, αποφασίστηκε η εγκατάσταση του πυροβόλου 120/L55 της Rheinmetall για την πλήρη αξιοποίηση του βλήματος DM53 LKE IIA τύπου APFSDS με ενιαίο διατρητικό πυρήνα κράματος βολφραμίου. Επίσης, υιοθετήθηκε το πλήρες πακέτο θωράκισης του άρματος LEOPARD 2A6EX/Strv122, το Σύστημα Διοίκησης κι Ελέγχου (VCCS)και πολλές άλλες καινοτομίες που περιγράφονται στην τεχνική παρουσίαση του άρματος. Στις 31 Δεκεμβρίου (!) το Συμβούλιο Αμυντικής Σχεδίασης και Προγραμματισμού (ΣΑΣΠ), οριστικοποίησε την τελική διαμόρφωση του άρματος LEOPARD 2HEL με την απόφαση για εγκατάσταση περισκοπίων 2ης γενιάς OPHELIOS-Ρ αλλά και σημαντικών περικοπών στο πακέτο υποστήριξης και συγκεκριμένα σε ανταλλακτικά και συλλογές 4ου και 5ου κλιμακίου, στοχεύοντας το τελικό κόστος να συγκρατηθεί στην προσδιορισμένη οροφή.
2003: Οι αποφάσεις του ΣΑΣΠ επικυρώθηκαν στις αρχές Ιανουαρίου από το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (ΑΣΣ). Έτσι, στις 20 Μαρτίου υπογράφηκε η τελική σύμβαση μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της KMW σε ειδική τελετή. Αυτή η σύμβαση, ύψους €1.726.925.641, προέβλεπε την προμήθεια 170 αρμάτων μάχης LEOPARD 2HEL, 12 αρμάτων περισυλλογής BUFFEL, 8 γεφυροφόρων τα οποία για λόγους κόστους θα προέλθουν από τροποποίηση διαθέσιμων σκαφών LEOPARD 1V με την προσαρμογή γέρυρας LEGUAN, ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης 2 ετών, ειδικών εργαλείων και συσκευών ελέγχου, βιβλιογραφίας, εξομοιωτών εκπαίδευσης (2 οδήγησης και 1 βολής πληρώματος-ουλαμού)και λοιπού εκπαιδευτικού εξοπλισμού. Από την ημέρα ενεργοποίησης της σύμβασης, προβλεπόταν οι παραδόσεις να αρχίσουν σε 32 μήνες (2006)και να ολοκληρωθούν σε 75 μήνες (2009). Η κατασκευάστρια εταιρία θα κατασκεύαζε τα 30 αρχικά άρματα, ενώ τα υπόλοιπα θα προέρχονταν από την ελληνική γραμμή τελικής συναρμολόγησης στην ΕΛΒΟ. Η αποπληρωμή του προγράμματος θα ολοκληρωνόταν το 2009 με κονδύλια που είχαν προβλεφθεί στο ΕΜΠΑΕ 2001-2005 και από δανεισμό.
Όσον αφορά στην «ενδιάμεση λύση» η σύμβαση προέβλεπε την απόκτηση 183 LEOPARD 2Α4 προς €600.000 έκαστο και 150 LEOPARD 1Α5 προς €90.000 έκαστο, από τα γερμανικά αποθέματα με τμηματική παράδοση μεταξύ 2003 και 2004. Υπήρχε η πρόβλεψη για μελλοντική αναβάθμιση των 2Α4 στο επίπεδο 2Α6, για την κάλυψη του κενού που δημιουργήθηκε από την περικοπή του αριθμού των υπό προμήθεια 246 αρμάτων σε 170. Τα πρώτα προβλήματα παρουσιάστηκαν όταν η γερμανική πλευρά δεν δεσμεύτηκε για την παροχή της απαιτούμενης εκπαίδευσης των πληρωμάτων για τα LEOPARD 2Α4, ενώ υποστήριζαν ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμα πυρομαχικά των 120 χιλ. για άμεση παράδοση! Η ανάγκη κάλυψης της δαπάνης για την προμήθεια των νέων αρμάτων, οδήγησε στην απόφαση ακύρωσης του προγράμματος αναβάθμισης 97 LEOPARD 1GR και 128 LEOPARD 1V στο επίπεδο LEOPARD 1A5+. Τα κονδύλια που εξοικονομήθηκαν θα χρησιμοποιούνταν για την υλοποίηση της «ενδιάμεσης λύσης» και για την κάλυψη μέρους της δαπάνης για τα νέα άρματα.
Στον τομέα της συμπαραγωγής, προβλεπόταν η ελληνική συμμετοχή να γίνει μέσω προγραμμάτων συμπαραγωγής συνολικού ύψους €557 εκ. περίπου, με εισαγόμενο τμήμα που δεν θα υπερέβαινε το 50% της αξίας για κάθε επιμέρους σύμβαση. Η σύμβαση των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων προβλεπόταν σε 250% του ύψους της προμήθειας και κάλυπτε:
- Υποκατασκευαστικό έργο για την εγχώρια βιομηχανία, επιπλέον του έργου της συμπαραγωγής.
- Παροχή εξοπλισμού και τεχνογνωσίας σε αμυντικές βιομηχανίες για την υλοποίηση του έργου της συμπαραγωγής.
- Παροχή 82 μεταχειρισμένων LEOPARD 1A5, τεχνογνωσίας και εξοπλισμού για την αξιοποίηση των αρμάτων αυτών και λοιπού σύγχρονου εξοπλισμού υποστήριξης για το στρατιωτικό Εργοστάσιο Βάσης.
- Κατασκευή αριθμού υπόστεγων στάθμευσης για τα υπό προμήθεια άρματα, καθώς επίσης και κτιριακών εγκαταστάσεων συντήρησης.
- Κτίρια διαβίωσης των επαγγελματιών οπλιτών που θα χειρίζονται τα άρματα.
2004: Χρονιά εκλογών και φυσικά αλλαγών στο ΥΕΘΑ. Νέος
υπουργός ο κ. Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος και αντικατάσταση της ΓΔΕ από τη
ΓΓΟΣΑΕ στο τιμόνι της οποίας βρίσκεται πια ο «εισαγγελέας» κ. Γιώργος
Ζορμπάς. Η νέα ηγεσία αρχίζει να «μαθαίνει τα κατατόπια» και ταυτόχρονα
να ψάχνει για σκάνδαλα. Μεταξύ άλλων και το «σκάνδαλο των σκανδάλων»,
όπως είχε καταγγείλει ως αντιπολίτευση την προμήθεια των Νέων Αρμάτων
Μάχης. Μάλιστα, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Δ. Παπαγγελόπουλος
ανέθεσε στον εισαγγελέα κ. Ασπρογέρακα τη διερεύνηση όλων των αθέατων
παραμέτρων του φερόμενου ως σκανδάλου.
Από την πλευρά του το ΥΕΘΑ και η ΓΓΟΣΑΕ συνέστησαν ειδική επιτροπή εξέτασης της σύμβασης που τελικά βρήκε αρκετές «τρύπες» και συνέστησε την επαναδιαπραγμάτευσή της, κυρίως για την «ενδιάμεση λύση». Εκτός των άλλων, ένα από τα κύρια επιχειρήματα ήταν ότι η κατασκευάστρια είχε πληρωθεί δύο δόσεις του τιμήματος και το πρόγραμμα ήταν σχεδόν σε μηδενική φάση. Προς έκπληξη πολλών η γερμανική εταιρία απεδέχθη αμέσως το αίτημα της ελληνικής πλευράς, ίσως και λόγω της απειλής ότι εάν δεν δεχόταν θα αποκλειόταν από μελλοντικά προγράμματα.
Έτσι, ξεκίνησαν οι τελικές διακρατικές διαπραγματεύσεις με τη γερμανική πλευρά, κατά τις οποίες η Ελλάδα επαναδιαπραγματεύθηκε την σύμβαση προμήθειας του νέου άρματος και πέτυχε την αύξηση των πιστώσεων για τα ΑΩ από την κατασκευάστρια κατά €100 εκ. Οι πιστώσεις θα περιελάμβαναν τη δωρεάν παραχώρηση όλου του απαιτούμενου εξοπλισμού και της τεχνογνωσίας για την πραγματοποίηση συντήρησης κι επισκευής.
2005: Στις 19 Ιανουαρίου η ΓΓΟΣΑΕ εξέδωσε αρχική εντολή προμήθειας πυρομαχικών 120 χιλ. τύπου APFSDS-T (30.000)πιστοποιημένων κατά ΝΑΤΟ, ΗΕΑΤ (20.000) και εκπαιδευτικά (5.000) τα οποία θα συναρμολογούνταν-κατασκευάζονταν από την ΕΑΣ, σε συνεργασία με τον ξένο οίκο που θα επιλεγόταν. Το κόστος της προμήθειας υπολογιζόταν, σε πρώτη φάση, σε €130 εκ. και οι πρώτες παραδόσεις αναμενόταν να ξεκινήσουν 18 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Το σχετικό RFI στάλθηκε τον Απρίλιο στις εταιρίες Rheinmetall WM για το DM63 το μόνο πιστοποιημένο για πυροβόλα 120/L55 και L44, την ισραηλινή ΙΜΙ που προσφέρει το CL-3143 και την αμερικανική ΑΤΚ (General Dynamics)που προσφέρει το KEWA2 εξέλιξη του παλαιότερου Μ829Α2.
Στις αρχές Μαρτίου ο ΓΓΟΣΑΕ κ. Ζορμπάς επισκέφθηκε τη Γερμανία για να διαπραγματευθεί την υλοποίηση της «ενδιάμεσης λύσης» που είχε σαφώς χάσει πια το αρχικό της νόημα, αφού για αδιευκρίνιστους λόγους, είχε χαθεί η ευκαιρία της απόκτησης ενός σημαντικού αριθμού αρμάτων 3ης και 2ης γενιάς σε πολύ συμφέρουσες τιμές. Μετά από διαπραγματεύσεις, στις 3 Αυγούστου υπογράφηκε με καθυστέρηση 2 και πλέον ετών, η σύμβαση για την «ενδιάμεση λύση» ύψους €270 εκ. Έτσι από συμβολικές τιμές για τα 183 LEOPARD 2Α4 και τα 150 LEOPARD 1Α5 από τα γερμανικά αποθέματα, η τιμή για τα LEOPARD 2Α4 ξεκίνησε από τα €600.000 έκαστο και τελικά «έκλεισε» στα €250.000 έκαστο μαζί με τις αντίστοιχες συλλογές εργαλείων συντήρησης 2ου και 3ου κλιμακίου, ποσότητες ανταλλακτικών και πυρομαχικά των 120 χιλ. Τα LEOPARD 1Α5 συμφωνήθηκε να αποκτηθούν χωρίς κόστος ως ΑΩ της κύριας σύμβασης, η οποία περιλάμβανε και την προμήθεια από 20 τελικά 4 BERGEPANZER I STANDARD και 10 γεφυροφόρα LEOPARD 1 BIBER για τη συμπλήρωση των μονάδων που θα παραλάβουν τα LEOPARD 1Α5. Παραχωρήθηκαν, επίσης, 25 LEOPARD 1Α5 για ανταλλακτικά καθώς και 37 Μ-577Α2 ως Σταθμοί Διοίκησης των Επιλαρχιών.
Καθορίστηκε, επίσης, και ο τρόπος παραλαβής των αρμάτων της «ενδιάμεσης λύσης». Η Γερμανοί ήθελαν ειδικά τα LEOPARD 2Α4 να περάσουν από γενική επιθεώρηση και επισκευή στις εγκαταστάσεις της KMW, ενώ η ελληνική πλευρά ήθελε να παραληφθούν στην κατάσταση που βρίσκονταν και οι παραπάνω εργασίες να γίνουν στο 304 ΠΕΒ. Τελικά συμφωνήθηκε οι εργασίες για τα 130 LEOPARD 2Α4 να γίνουν στις εγκαταστάσεις της KMW και τα υπόλοιπα 53, καθώς και τα 150 LEOPARD 1Α5 στο 304 ΠΕΒ.
Την 1η Οκτωβρίου παραλήφθηκε επίσημα το πρωτότυπο LEOPARD 2HEL από τη Γερμανία και μεταφέρθηκε στην ΧΧV ΤΘΤ με έδρα την Ξάνθη όπου ξεκίνησαν η εκπαίδευση του πληρώματος και οι δοκιμές αποδοχής (πορεία 2.000 χλμ. και βολές 350 βλημάτων). Στα μέσα Οκτωβρίου παρελήφθησαν τα πρώτα 18 LEOPARD 2Α4. Παράλληλα, η KMW ολοκλήρωσε στις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ στη Σίνδο, την κατασκευή δύο κλειστών υπόστεγων για την παραγωγή των 140 LEOPARD 2HEL.
2006: Τον Απρίλιο παραλήφθηκαν από την ΧΧV ΤΘΤ τα πρώτα τρία γεφυροφόρα LEGUAN. Στα τέλη Μαΐου ολοκληρώθηκε η συναρμολόγηση του πρώτου άρματος LEOPARD 2HEL στις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ, ενώ παράλληλα παρελήφθησαν άλλα 50 LEOPARD 2Α4 από την ΧΧΙ ΤΘΤ με έδρα την Κομοτηνή. Το πρώτο εξάμηνο ολοκληρώθηκαν οι δοκιμές αποδοχής του πρωτότυπου LEOPARD 2HEL στην ΧΧV ΤΘΤ και το συγκεκριμένο άρμα παρουσιάστηκε στην Defendory 2006 στο περίπτερο της KMW. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η ΕΛΒΟ παρέδωσε το πρώτο άρμα μάχης, το οποίο το παρουσίασε στο περίπτερό της κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ, ενώ άλλα πέντε πλήρη άρματα αναμένεται να παραδοθούν έως τα τέλη του 2006 (συνολικά δηλαδή 7 Leopard 2HEL, μαζί με αυτό της KMW). Βάσει του χρονοδιαγράμματος, θα παραδίδονται από την ΕΛΒΟ 30-35 άρματα το χρόνο, με προβλεπόμενο τερματισμό του προγράμματος τον Ιούλιο του 2009. Επίσης, ήδη έχουν παραδοθεί πέντε άρματα περισυλλογής Buffel και τα οκτώ γεφυροφόρα Leguan. Εάν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα, σε 4 χρόνια από σήμερα η ΧΧ ΤΘΜ θα αποτελεί έναν πανίσχυρο σχηματισμό, εξοπλισμένο με περίπου 250 άρματα 3ης γενιάς, έτοιμο να αποτελέσει τη σιδερένια γροθιά του Δ΄ Σώματος Στρατού. Το ερώτημα είναι με τι κόστος;
Πρόσφατα, ένα σημαντικό μέρος των ελληνικών έντυπων κι ηλεκτρονικών ΜΜΕ πρόβαλαν με εντυπωσιακούς τίτλους το πρόβλημα που παρουσιάστηκε στη θωράκιση του πύργου του LEOPARD 2HEL, κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών βολών στη Γερμανία. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία KMW και με κύκλους του ΥΕΘΑ, οι δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν ήταν προσχεδιασμένες και προγραμματισμένες και έγιναν στις εγκαταστάσεις της γερμανικής BWB (ο οργανισμός που εποπτεύει τα εξοπλιστικά προγράμματα και την αμυντική βιομηχανία στη Γερμανία). Παρόντες στις δοκιμές ήταν ελληνική επιτροπή αποτελούμενη από μέλη του ΓΕΣ και της ΓΔΑΕΕ, ενώ παρευρίσκονταν στελέχη της κατασκευάστριας εταιρίας Krauss Maffei Wegmann και του γερμανικού δημοσίου. Οι δοκιμές διεξήχθησαν με έξοδα της γερμανικής εταιρίας όπως άλλωστε προβλεπόταν στη σύμβαση.
Συγκεκριμένα, στη σύμβαση προβλεπόταν η αγορά 171 πύργων (1 επιπλέον του αριθμού των αρμάτων μάχης που αγοράστηκαν). Σε όποια φάση του προγράμματος επιθυμούσε η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να επιλέξει έναν πύργο, στην τύχη, από τη γραμμή παραγωγής και αυτός, να βληθεί με πυρομαχικά στο πλαίσιο της δοκιμής, άρα να καταστραφεί. Αυτό αποδεικνύει στην πράξη την ολοκληρωμένη πρόβλεψη του ΓΕΣ το οποίο δεν αρκέστηκε απλά στις εγγυήσεις της εταιρίας και του γερμανικού δημοσίου, αλλά οι Επιτελείς του επιθυμούσαν οι ίδιοι να διακριβώσουν την αντοχή της θωράκισης. Οι βλητικές δοκιμές που έχουν γίνει μέχρι στιγμής είναι πάνω από 30, με διαφορετικούς τύπους βλημάτων και οπλικών συστημάτων και υπολείπονται και άλλες που αφορούν στην αντοχή της θωράκισης της οροφής.
Οι συγκεκριμένες βολές κατά του πύργου, με διατρητικά βλήματα των 120 χιλ. πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Σεπτέμβριο. Δύο βλήματα διάτρησαν τη θωράκιση στο αριστερό του πύργου προς την πλευρά του περισκοπίου του πυροβολητή. Κατόπιν τούτου το ΥΕΘΑ κρίνοντας ότι οι διατρήσεις καθιστούσαν τη θωράκιση του άρματος μη σύμφωνη με τις προδιαγραφές, αξίωσε από την εταιρία την «θεραπεία» του προβλήματος. Για το λόγο αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει προχωρήσει η παραλαβή των 8 πρώτων αρμάτων μάχης από τον Ελληνικό Στρατό. Άλλα 30 άρματα βρίσκονται σε διάφορες φάσεις της διαδικασίας κατασκευής. Το ΓΕΣ δεν πρόκειται να αποδεχθεί την παραλαβή του άρματος εάν δεν τηρούνται οι προδιαγραφές που περιέχονται στη σύμβαση. Η εταιρία υποστηρίζει ότι το πρόβλημα που παρουσιάστηκε είναι συγκυριακό και δεν πρόκειται να επηρεάσει την επιτυχή εξέλιξη του προγράμματος. Νέες βαλλιστικές δοκιμές προβλέπονται για τον επόμενο Ιανουάριο 2007.
Οι αντιρρήσεις και το τουρκικό πρόγραμμα αρμάτων
Από το ξεκίνημα του προγράμματος προμήθειας διατυπώθηκαν πολλές επιφυλάξεις τόσο από ειδικούς, αλλά και μη ειδικούς. Λόγω του υψηλού κόστους του προγράμματος, διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις του τύπου: «πόση άμυνα αγοράζεις με το συγκεκριμένο ποσό;» είτε αυτό διοχετευθεί σε άλλες εναλλακτικές προμήθειες υλικού για τον ΕΣ (π.χ. εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων αρμάτων και προμήθεια επιθετικών ελικοπτέρων APACHE)ή προμήθειες υλικού των άλλων κλάδων, με δεδομένο ότι το τελικό ζητούμενο είναι η συνολική αύξηση της αμυντικός ισχύος της χώρας στο σύνολό της. Υποστήριζαν, επίσης, ότι το πρόγραμμα θα έπρεπε να συμβαδίζει με τη γενεσιουργό αιτία του, δηλαδή την εξέλιξη του αντίστοιχου τουρκικού προγράμματος, το οποίο φαινόταν να ακολουθεί τη λογική του εκσυγχρονισμού των 170 Μ-60A3 στο ισραηλινό επίπεδο SAMBRA με πολύ μικρότερο κόστος.
Παράλληλα, στις 8 Νοεμβρίου 2005 ανακοινώθηκε η υπογραφή μεταξύ του γερμανικού Υπουργείου Άμυνας και του τμήματος προμηθειών των τουρκικών Χερσαίων Δυνάμεων, σύμβασης για την προμήθεια 298 μεταχειρισμένων LEOPARD 2A4 από τα αποθέματα του γερμανικού στρατού. Η αξία της συμφωνίας ανακοινώθηκε ότι ανέρχεται σε €395 εκ. Οι παραδόσεις των αρμάτων αναμενόνταν να ξεκινήσουν την περασμένη άνοιξη και προβλεπόταν να ολοκληρωθούν σε 12 μήνες. Από το συνολικό ποσό, €70 εκ. θα καταλήξουν στη γερμανική βιομηχανία που θα προσφέρει τεχνογνωσία, εκπαίδευση του προσωπικού και μεταφορά της απαραίτητης τεχνολογίας για την εγχώρια υποστήριξη του υλικού. Οι εργασίες εργοστασιακής αξιοποίησης των αρμάτων θα γίνουν στην Τουρκία από τα εργοστάσια βάσεως του τουρκικού στρατού και την εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Έτσι, μαζί με τα αναβαθμισμένα Μ-60, με χρονικό ορίζοντα τα τέλη της δεκαετίας, ο Τουρκικός Στρατός θα διαθέτει στη Θράκη μερικές εκατοντάδες αρμάτων των δύο παραπάνω τύπων με πυροβόλο 120 χιλ. και εξελιγμένα ΣΕΠ και θωράκιση, έχοντας ξοδέψει κατά πολύ λιγότερα χρήματα, σε σχέση με την Ελλάδα.
Το παρασκήνιο…
«Οι καλοί λογαριασμοί, κάνουν τους καλούς φίλους» λέει ο θυμόσοφος λαός. Φαίνεται ότι στη συγκεκριμένη προμήθεια αυτοί που ξεκίνησαν σαν φίλοι δεν έκαναν καλούς λογαριασμούς μεταξύ τους. Αυτό αποδεικνύεται από τη δικαστική διένεξη στη Γενεύη μεταξύ δύο υπεράκτιων εταιριών, με επίδικη τη μίζα ύψους $60 εκ. για την αγορά των LEOPARD. Μια δικαστική διένεξη γύρω από τις μίζες, η οποία μαζί με την όλη διαδικασία της προμήθειας των Νέων Αρμάτων Μάχης έχει γίνει παγκόσμιο υπόδειγμα για τις απανταχού κατασκευάστριες εταιρίες. Υπόδειγμα που αναμένεται στο μέλλον να αλλάξει όλες τις διαδικασίες και τις στρατηγικές των εταιριών για την επίτευξη επικερδών συμβολαίων. Αναμφισβήτητα, για άλλη μια φορά μεταδώσαμε τα «φώτα» μας στη διεθνή κοινότητα. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Στις 5 Οκτωβρίου 1999, μετά από επίπονες δοκιμές των 6 υποψηφίων αρμάτων, το ΥΕΘΑ (Υπουργός ο κ. Τσοχατζόπουλος) και η ΓΔΕ (Γεν. Δ/ντης ο κ. Σμπώκος) δημοσίευσαν Πρόσκληση Ενδιαφέροντος για το Νέο Άρμα Μάχης του ΕΣ. Στο παρασκήνιο, όσοι γνώριζαν τα τεκταινόμενα, έκαναν λόγο για μια προαποφασισμένη προμήθεια με νικητή τη γερμανική KMW και τον εγχώριο αντιπρόσωπό της εταιρία AXON του κ. Θωμά Λιακουνάκου, οποίος είχε κάνει το ντεμπούτο του στις προμήθειες όπλων το 1981 με την προμήθεια του LEOPARD 1GR. Ενώ, λοιπόν, υποτίθεται ότι ο διαγωνισμός για το Νέο Άρμα Μάχης εξελισσόταν, η «μάχη» της μίζας και οι σχετικές «διευθετήσεις» γίνονταν σε άλλο επίπεδο. Δύο μόλις μήνες μετά την έναρξη των διαδικασιών για την προμήθεια, Έλληνες και Γερμανοί δικηγόροι ξεκίνησαν να ασχολούνται πυρετωδώς για σύνταξη μιας σύμβασης. Μυστικής και εξαιρετικά προσοδοφόρου, αφού απ’ αυτήν προκύπτει προμήθεια της τάξεως του 3% που πρέπει να καταβληθεί επί της αξίας του συμβολαίου για τα LEOPARD, που θα υπογραφεί (όπως κι έγινε) μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της γερμανικής KMW. Πρόκειται για προμήθεια αθίας $60 εκ. που συμφωνήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1999!
Τη διεκπεραίωση της προμήθειας του 3% ανέλαβαν δύο υπεράκτιες εταιρίες. Η International Barter and Offset Service Corporation (IBOS) με έδρα το Μονακό, που σύμφωνα με τη συμφωνία είναι «όχημα» για την υποστήριξη της KMW και αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει στην Evanston Group Ltd. με έδρα στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, που όπως αναφέρεται και στη σύμβαση «ενσωματώνει» τα ελληνικά συμφέροντα: «προμήθεια της τάξεως του 3% της καθαρής αξίας των προϊόντων που θα παραδώσει η KMW, εάν υπογραφεί η σύμβαση με το ελληνικό Υπουργείο Άμυνας σχετικά με την παράδοση των Leopard-2Hel». Σύμφωνα με τα παραπάνω, επιχειρήθηκε πρωτίστως, να ρυθμιστούν οι μίζες από την αγορά των LEOPARD μεταξύ μεσαζόντων και αντιπροσώπων, αλλά και μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή. Φυσικά όλα αυτά έπρεπε να γίνουν εκτός Ελλάδας, μέσω εταιριών που α χάνονται σε φορολογικού παραδείσους, έτσι ώστε να χάνονται τα ίχνη.
Η συνεργασία των δύο εταιριών είναι αποκλειστική, «καθώς η Evanston δεν θα υποστηρίξει αμέσως ή εμμέσως άλλες προσφορές, εκτός της KMW». Αυτού του είδους η «αποκλειστικότητα» αφορά το ΥΕΘΑ, την κυβέρνηση και η αμοιβή της συναρτάται ευθέως με τις καταβολές του ελληνικού Δημοσίου προς την KMW. Ποιοι είναι οι ιδιοκτήτες της Evanston, ποιοι ωφελούνται απ’ αυτήν και τις συμβάσεις της, ποιοι εξυπηρετούνται και τι είδους υπηρεσίες μεσιτείας και lobbying προσφέρουν για να δικαιούνται αμοιβής $60 εκ.; Όμως, κάπου η δουλειά χαλάει. Παρά το γεγονός ότι το Μάρτιο του 2002 η KMW ανακηρύσσεται νικήτρια στο διαγωνισμό των αρμάτων, όπως ακριβώς αναμενόταν ή είχε σχεδιασθεί, οι Γερμανοί θέλουν να παραμερίσουν το συνεταίρο τους, παριστάνοντας ακόμη και ότι δεν γνωρίζουν την Evanston! Οι κρυφοί συνεταίροι δεν «τα βρίσκουν» και ξεσπά ο πόλεμος που φέρνει τις μυστικές συμφωνίες στο φως της δημοσιότητας.
Η Evanston Group Ltd. που φέρεται να έχει μεσολαβήσει για την πώληση των LEOPARD στον ΕΣ, προσφεύγει κατά της IBOS και κατά της KMW στις 7 Φεβρουαρίου 2003. Ζητά να της καταβληθεί η αμοιβή της γιατί επιτέλεσε το ρόλο της. Για να επιτύχει το σκοπό της επιστράτευσε όλο το ισχυρό «οπλοστάσιό» της, προσλαμβάνοντας τον πρώην υπουργό εξωτερικών της Γαλλίας, κ. Ρολάν Ντιμά που εκτός των άλλων επιδίωξε εξωδικαστική λύση. Όταν δεν τα κατάφερε, έσπευσε να κάνει επίσημες δηλώσεις στο περιοδικό «Le Point» στο τεύχος της 28ης Φεβρουαρίου 2003 φέρνοντας την αντιδικία στο φως της δημοσιότητας. Επίσης, το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» σε ρεπορτάζ του πρώτο είχε κάνει αναφορά για προμήθειες στην αγορά των LEOPARD, τις οποίες φημολογείτο ότι είχαν λάβει Έλληνες παράγοντες, εμπλέκοντας μάλιστα ευθέως τον τέως ΥΕΘΑ κ. Τσοχατζόπουλο. Ο κ. Τσοχατζόπουλος προσέφυγε στα γερμανικά δικαστήρια και τελικά δικαιώθηκε. Τη σκυτάλη πήρε στην Ελλάδα η εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» η οποία με ρεπορτάζ της στο φύλλο της 9ης Μαρτίου 2003 δημοσιεύει όλη αυτή τη μυστήρια υπόθεση. Παρόλα αυτά, το ελληνικό ΥΕΘΑ, ουδόλως θορυβήθηκε. Στις 11 Μαρτίου ο ΥΕΘΑ κ. Παπαντωνίου ρωτήθηκε σχετικά με τις αποκαλύψεις για τις μίζες και τις υπεράκτιες εταιρίες. Απάντησε πως δεν γνώριζε τίποτε απολύτως και πως η κυβέρνηση δεν είχε καμία σχέση με το όλο θέμα. Δήλωσε, επίσης, ότι από την έρευνα που έκανε στο φάκελο της σχετικής σύμβασης δεν υπήρχε καμιά αναφορά στις υπεράκτιες εταιρίες και στο αντικείμενο της σύμβασής τους! Έτσι παρά τον όλο θόρυβο, στις 20 Μαρτίου προχωρά στην υπογραφή της τελικής σύμβασης. Φυσικά δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι ένας έμπειρος υπουργός, όπως ο κ. Παπαντωνίου περίμενε να βρει τη σύμβαση μεταξύ των υπερακτίων εταιριών στους φακέλους του Υπουργείου του!
Το τελευταίο(;) επεισόδιο του σήριαλ…
Όπως πάντα, για άλλη μια φορά πρωτοτυπούμε στο θέμα της προμήθειας του LEOPARD 2HEL. Απ’ όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ο ΕΣ πρέπει να είναι ο μοναδικός στρατός που θα έχει στο οπλοστάσιό του, το πιο εξελιγμένο άρμα του κόσμου με μοναδική δυνατότητα τις… παρελάσεις! Κι αυτό γιατί φρόντισε να μην το έχει εξοπλίσει ακόμη με τα κατάλληλα πυρομαχικά που θα αξιοποιήσουν όλες τις προηγμένες δυνατότητες που πλήρωσε αδρά. Το τελευταίο επεισόδιο του σήριαλ «LEOPARD 2HEL» έχει τον τίτλο «ΠΥΡΟΜΑΧΙΚΑ».
Όταν η προηγούμενη κυβέρνηση υπέγραψε τη σύμβαση για την αγορά των LEOPARD 2HEL, άφησε ανοικτό το θέμα της προμήθειας των πυρομαχικών, που θα αποτελούσαν το «μακρύ χέρι» των τεθωρακισμένων αξιοποιώντας τις δυνατότητες του πυροβόλου των 120/L55 να πλήξει στόχους έως και τα 6 χλμ. Οι αρμόδιοι παράγοντες της προηγούμενης κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι ο λόγος που το θέμα έμεινε ανοικτό ήταν η άσκηση πίεσης στην κατασκευάστρια εταιρία για συμπαραγωγή των βλημάτων με την ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ, τη σημερινή ΕΑΣ. Δεν λαμβάνουν, όμως, υπόψη τους ότι σύμφωνα με τις υποδείξεις της Διεύθυνσης Ιππικού-Τεθωρακισμένων, αποτελεί απαράβατο όρο το υπό προμήθεια βλήμα πρέπει να είναι πιστοποιημένο για το πυροβόλο 120/L55 της Rheinmetall. Φυσικά αυτό το βλήμα, το DM63, το παράγει μόνο η κατασκευάστρια του πυροβόλου η Rheinmetall. Παρόλα αυτά στην πορεία εμφανίστηκε η ισραηλινή ΙΜΙ, της οποίας αντιπρόσωπος φέρεται ο κ. Λιακουνάκος, που προσπάθησε να προωθήσει το δικό της βλήμα. Η προσπάθεια ναυάγησε γιατί η γερμανική εταιρία είχε αποδεχθεί τη λύση της κοινοπραξίας με την ΕΑΣ.
Μετά τις εκλογές του 2004, η νέα ηγεσία του ΥΕΘΑ προσπάθησε και πέτυχε την αύξηση της ελληνικής συμμετοχής στην κοινοπραξία σε ποσοστό πάνω από 50%. Κι ενώ οι δύο πλευρές ήταν έτοιμες να υπογράψουν το πρακτικό της κοινοπραξίας, το ελληνικό ΥΕΘΑ υπαναχώρησε κι άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες για διεθνή διαγωνισμό. Κύκλοι του ΓΕΣ υποστηρίζουν ότι η όλη μεθόδευση έγινε για να μπορέσει η ισραηλινή ΙΜΙ να πιστοποιήσει το βλήμα της στο γερμανικό πυροβόλο. Κι ενώ κανείς δεν πίστευε ότι αυτό το σενάριο θα μπορούσε να προχωρήσει, τον Απρίλιο του 2005 στάλθηκε το σχετικό RFI στις υποψήφιες εταιρίες, με πρόσχημα την απόλυτη νομιμότητα ως προς την τελική επιλογή του… γερμανικού βλήματος! Και το σήριαλ συνεχίζεται με πιο «περίεργες» διαστάσεις…
Το κείμενο της προκήρυξης αφήνει ανοικτό παράθυρο και για άλλα μη πιστοποιημένα βλήματα. Ο βασικός κι απαράβατος όρος που είχε θέσει η ΔΙΤ, δεν υπάρχει πια και ο όρος το υπό προμήθεια βλήμα να είναι σύμφωνο με τις προδιαγραφές του ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον απαράβατος, αφού έχει προστεθεί η φράση-κλειδί «ή εναλλάξιμο με αυτές». Η αναφορά στο μοντέλο του πυροβόλου L44-L55 και L44 αντικαταστάθηκε από τη φράση «τύπου L44-L55». Επίσης, δεν αναφέρεται πουθενά ότι πρέπει να κατατεθεί πρόγραμμα τραπεζικής χρηματοδότησης μαζί με την πρόταση, ενώ απαλείφθηκε το σημείο που προέβλεπε ότι το βλήμα πρέπει να πιστοποιηθεί από επίσημη κρατική αρχή. Απ’ όλα αυτά προκύπτει το ερώτημα ποιος και γιατί δεν θέλει τη συμφωνία κοινοπραξίας με τη Rheinmetall, που εκτός του ότι φαίνεται να είναι η πιο σίγουρη κι ενδεδειγμένη λύση, εξυπηρετεί και τα συμφέροντα της πολύπαθης εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας; Και κάτι ακόμα. Για πόσο καιρό τα νέα υπερσύγχρονα και ακριβοπληρωμένα LEOPARD 2HEL θα παραμένουν ικανά μόνο για παρελάσεις, μέχρι να ολοκληρωθεί το τελευταίο επεισόδιο των πυρομαχικών;
Το σήριαλ της προμήθειας του LEOPARD 2HEL πλησιάζει στο τέλος του. Προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε όλες τις πτυχές του, τουλάχιστον όσες μπορέσαμε να μάθουμε. Το τελικό ερώτημα που προκύπτει από όλα τα παραπάνω είναι εάν υπάρχει κανείς που να είναι σε θέση να υποστηρίξει το αδιάβλητο των διαδικασιών προμήθειας των εξοπλισμών των Ενόπλων Δυνάμεων.
ΠΗΓΕΣ:
JANE’S TANKS & AFVs RECOGNITION GUIDE
NEW VANGUARD 24: LEOPARD 2 MBT
TANKS AND ARMORED VEHICLES-LEMA PUBLICATIONS
KMW PRESS INFORMATION KIT
Φύλλα εφημερίδων:
«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
«ΤΟ ΠΑΡΟΝ»
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ»
«Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ»
Τεύχη περιοδικών:
«ΠΤΗΣΗ»
«ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ»
«ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΒΙΒΛΟΣ 1998-2005»
«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ»
«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ»
«JANE’S DEFENCE WEEKLY»
«LE POINT»
Διάφορες διευθύνσεις στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ
Προσωπικές μαρτυρίες
*Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "ΠΤΗΣΗ&ΔΙΑΣΤΗΜΑ" τον Ιανουάριο 2007
Από την πλευρά του το ΥΕΘΑ και η ΓΓΟΣΑΕ συνέστησαν ειδική επιτροπή εξέτασης της σύμβασης που τελικά βρήκε αρκετές «τρύπες» και συνέστησε την επαναδιαπραγμάτευσή της, κυρίως για την «ενδιάμεση λύση». Εκτός των άλλων, ένα από τα κύρια επιχειρήματα ήταν ότι η κατασκευάστρια είχε πληρωθεί δύο δόσεις του τιμήματος και το πρόγραμμα ήταν σχεδόν σε μηδενική φάση. Προς έκπληξη πολλών η γερμανική εταιρία απεδέχθη αμέσως το αίτημα της ελληνικής πλευράς, ίσως και λόγω της απειλής ότι εάν δεν δεχόταν θα αποκλειόταν από μελλοντικά προγράμματα.
Έτσι, ξεκίνησαν οι τελικές διακρατικές διαπραγματεύσεις με τη γερμανική πλευρά, κατά τις οποίες η Ελλάδα επαναδιαπραγματεύθηκε την σύμβαση προμήθειας του νέου άρματος και πέτυχε την αύξηση των πιστώσεων για τα ΑΩ από την κατασκευάστρια κατά €100 εκ. Οι πιστώσεις θα περιελάμβαναν τη δωρεάν παραχώρηση όλου του απαιτούμενου εξοπλισμού και της τεχνογνωσίας για την πραγματοποίηση συντήρησης κι επισκευής.
2005: Στις 19 Ιανουαρίου η ΓΓΟΣΑΕ εξέδωσε αρχική εντολή προμήθειας πυρομαχικών 120 χιλ. τύπου APFSDS-T (30.000)πιστοποιημένων κατά ΝΑΤΟ, ΗΕΑΤ (20.000) και εκπαιδευτικά (5.000) τα οποία θα συναρμολογούνταν-κατασκευάζονταν από την ΕΑΣ, σε συνεργασία με τον ξένο οίκο που θα επιλεγόταν. Το κόστος της προμήθειας υπολογιζόταν, σε πρώτη φάση, σε €130 εκ. και οι πρώτες παραδόσεις αναμενόταν να ξεκινήσουν 18 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Το σχετικό RFI στάλθηκε τον Απρίλιο στις εταιρίες Rheinmetall WM για το DM63 το μόνο πιστοποιημένο για πυροβόλα 120/L55 και L44, την ισραηλινή ΙΜΙ που προσφέρει το CL-3143 και την αμερικανική ΑΤΚ (General Dynamics)που προσφέρει το KEWA2 εξέλιξη του παλαιότερου Μ829Α2.
Στις αρχές Μαρτίου ο ΓΓΟΣΑΕ κ. Ζορμπάς επισκέφθηκε τη Γερμανία για να διαπραγματευθεί την υλοποίηση της «ενδιάμεσης λύσης» που είχε σαφώς χάσει πια το αρχικό της νόημα, αφού για αδιευκρίνιστους λόγους, είχε χαθεί η ευκαιρία της απόκτησης ενός σημαντικού αριθμού αρμάτων 3ης και 2ης γενιάς σε πολύ συμφέρουσες τιμές. Μετά από διαπραγματεύσεις, στις 3 Αυγούστου υπογράφηκε με καθυστέρηση 2 και πλέον ετών, η σύμβαση για την «ενδιάμεση λύση» ύψους €270 εκ. Έτσι από συμβολικές τιμές για τα 183 LEOPARD 2Α4 και τα 150 LEOPARD 1Α5 από τα γερμανικά αποθέματα, η τιμή για τα LEOPARD 2Α4 ξεκίνησε από τα €600.000 έκαστο και τελικά «έκλεισε» στα €250.000 έκαστο μαζί με τις αντίστοιχες συλλογές εργαλείων συντήρησης 2ου και 3ου κλιμακίου, ποσότητες ανταλλακτικών και πυρομαχικά των 120 χιλ. Τα LEOPARD 1Α5 συμφωνήθηκε να αποκτηθούν χωρίς κόστος ως ΑΩ της κύριας σύμβασης, η οποία περιλάμβανε και την προμήθεια από 20 τελικά 4 BERGEPANZER I STANDARD και 10 γεφυροφόρα LEOPARD 1 BIBER για τη συμπλήρωση των μονάδων που θα παραλάβουν τα LEOPARD 1Α5. Παραχωρήθηκαν, επίσης, 25 LEOPARD 1Α5 για ανταλλακτικά καθώς και 37 Μ-577Α2 ως Σταθμοί Διοίκησης των Επιλαρχιών.
Καθορίστηκε, επίσης, και ο τρόπος παραλαβής των αρμάτων της «ενδιάμεσης λύσης». Η Γερμανοί ήθελαν ειδικά τα LEOPARD 2Α4 να περάσουν από γενική επιθεώρηση και επισκευή στις εγκαταστάσεις της KMW, ενώ η ελληνική πλευρά ήθελε να παραληφθούν στην κατάσταση που βρίσκονταν και οι παραπάνω εργασίες να γίνουν στο 304 ΠΕΒ. Τελικά συμφωνήθηκε οι εργασίες για τα 130 LEOPARD 2Α4 να γίνουν στις εγκαταστάσεις της KMW και τα υπόλοιπα 53, καθώς και τα 150 LEOPARD 1Α5 στο 304 ΠΕΒ.
Την 1η Οκτωβρίου παραλήφθηκε επίσημα το πρωτότυπο LEOPARD 2HEL από τη Γερμανία και μεταφέρθηκε στην ΧΧV ΤΘΤ με έδρα την Ξάνθη όπου ξεκίνησαν η εκπαίδευση του πληρώματος και οι δοκιμές αποδοχής (πορεία 2.000 χλμ. και βολές 350 βλημάτων). Στα μέσα Οκτωβρίου παρελήφθησαν τα πρώτα 18 LEOPARD 2Α4. Παράλληλα, η KMW ολοκλήρωσε στις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ στη Σίνδο, την κατασκευή δύο κλειστών υπόστεγων για την παραγωγή των 140 LEOPARD 2HEL.
2006: Τον Απρίλιο παραλήφθηκαν από την ΧΧV ΤΘΤ τα πρώτα τρία γεφυροφόρα LEGUAN. Στα τέλη Μαΐου ολοκληρώθηκε η συναρμολόγηση του πρώτου άρματος LEOPARD 2HEL στις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ, ενώ παράλληλα παρελήφθησαν άλλα 50 LEOPARD 2Α4 από την ΧΧΙ ΤΘΤ με έδρα την Κομοτηνή. Το πρώτο εξάμηνο ολοκληρώθηκαν οι δοκιμές αποδοχής του πρωτότυπου LEOPARD 2HEL στην ΧΧV ΤΘΤ και το συγκεκριμένο άρμα παρουσιάστηκε στην Defendory 2006 στο περίπτερο της KMW. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η ΕΛΒΟ παρέδωσε το πρώτο άρμα μάχης, το οποίο το παρουσίασε στο περίπτερό της κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ, ενώ άλλα πέντε πλήρη άρματα αναμένεται να παραδοθούν έως τα τέλη του 2006 (συνολικά δηλαδή 7 Leopard 2HEL, μαζί με αυτό της KMW). Βάσει του χρονοδιαγράμματος, θα παραδίδονται από την ΕΛΒΟ 30-35 άρματα το χρόνο, με προβλεπόμενο τερματισμό του προγράμματος τον Ιούλιο του 2009. Επίσης, ήδη έχουν παραδοθεί πέντε άρματα περισυλλογής Buffel και τα οκτώ γεφυροφόρα Leguan. Εάν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα, σε 4 χρόνια από σήμερα η ΧΧ ΤΘΜ θα αποτελεί έναν πανίσχυρο σχηματισμό, εξοπλισμένο με περίπου 250 άρματα 3ης γενιάς, έτοιμο να αποτελέσει τη σιδερένια γροθιά του Δ΄ Σώματος Στρατού. Το ερώτημα είναι με τι κόστος;
Πρόσφατα, ένα σημαντικό μέρος των ελληνικών έντυπων κι ηλεκτρονικών ΜΜΕ πρόβαλαν με εντυπωσιακούς τίτλους το πρόβλημα που παρουσιάστηκε στη θωράκιση του πύργου του LEOPARD 2HEL, κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών βολών στη Γερμανία. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία KMW και με κύκλους του ΥΕΘΑ, οι δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν ήταν προσχεδιασμένες και προγραμματισμένες και έγιναν στις εγκαταστάσεις της γερμανικής BWB (ο οργανισμός που εποπτεύει τα εξοπλιστικά προγράμματα και την αμυντική βιομηχανία στη Γερμανία). Παρόντες στις δοκιμές ήταν ελληνική επιτροπή αποτελούμενη από μέλη του ΓΕΣ και της ΓΔΑΕΕ, ενώ παρευρίσκονταν στελέχη της κατασκευάστριας εταιρίας Krauss Maffei Wegmann και του γερμανικού δημοσίου. Οι δοκιμές διεξήχθησαν με έξοδα της γερμανικής εταιρίας όπως άλλωστε προβλεπόταν στη σύμβαση.
Συγκεκριμένα, στη σύμβαση προβλεπόταν η αγορά 171 πύργων (1 επιπλέον του αριθμού των αρμάτων μάχης που αγοράστηκαν). Σε όποια φάση του προγράμματος επιθυμούσε η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να επιλέξει έναν πύργο, στην τύχη, από τη γραμμή παραγωγής και αυτός, να βληθεί με πυρομαχικά στο πλαίσιο της δοκιμής, άρα να καταστραφεί. Αυτό αποδεικνύει στην πράξη την ολοκληρωμένη πρόβλεψη του ΓΕΣ το οποίο δεν αρκέστηκε απλά στις εγγυήσεις της εταιρίας και του γερμανικού δημοσίου, αλλά οι Επιτελείς του επιθυμούσαν οι ίδιοι να διακριβώσουν την αντοχή της θωράκισης. Οι βλητικές δοκιμές που έχουν γίνει μέχρι στιγμής είναι πάνω από 30, με διαφορετικούς τύπους βλημάτων και οπλικών συστημάτων και υπολείπονται και άλλες που αφορούν στην αντοχή της θωράκισης της οροφής.
Οι συγκεκριμένες βολές κατά του πύργου, με διατρητικά βλήματα των 120 χιλ. πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Σεπτέμβριο. Δύο βλήματα διάτρησαν τη θωράκιση στο αριστερό του πύργου προς την πλευρά του περισκοπίου του πυροβολητή. Κατόπιν τούτου το ΥΕΘΑ κρίνοντας ότι οι διατρήσεις καθιστούσαν τη θωράκιση του άρματος μη σύμφωνη με τις προδιαγραφές, αξίωσε από την εταιρία την «θεραπεία» του προβλήματος. Για το λόγο αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει προχωρήσει η παραλαβή των 8 πρώτων αρμάτων μάχης από τον Ελληνικό Στρατό. Άλλα 30 άρματα βρίσκονται σε διάφορες φάσεις της διαδικασίας κατασκευής. Το ΓΕΣ δεν πρόκειται να αποδεχθεί την παραλαβή του άρματος εάν δεν τηρούνται οι προδιαγραφές που περιέχονται στη σύμβαση. Η εταιρία υποστηρίζει ότι το πρόβλημα που παρουσιάστηκε είναι συγκυριακό και δεν πρόκειται να επηρεάσει την επιτυχή εξέλιξη του προγράμματος. Νέες βαλλιστικές δοκιμές προβλέπονται για τον επόμενο Ιανουάριο 2007.
Οι αντιρρήσεις και το τουρκικό πρόγραμμα αρμάτων
Από το ξεκίνημα του προγράμματος προμήθειας διατυπώθηκαν πολλές επιφυλάξεις τόσο από ειδικούς, αλλά και μη ειδικούς. Λόγω του υψηλού κόστους του προγράμματος, διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις του τύπου: «πόση άμυνα αγοράζεις με το συγκεκριμένο ποσό;» είτε αυτό διοχετευθεί σε άλλες εναλλακτικές προμήθειες υλικού για τον ΕΣ (π.χ. εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων αρμάτων και προμήθεια επιθετικών ελικοπτέρων APACHE)ή προμήθειες υλικού των άλλων κλάδων, με δεδομένο ότι το τελικό ζητούμενο είναι η συνολική αύξηση της αμυντικός ισχύος της χώρας στο σύνολό της. Υποστήριζαν, επίσης, ότι το πρόγραμμα θα έπρεπε να συμβαδίζει με τη γενεσιουργό αιτία του, δηλαδή την εξέλιξη του αντίστοιχου τουρκικού προγράμματος, το οποίο φαινόταν να ακολουθεί τη λογική του εκσυγχρονισμού των 170 Μ-60A3 στο ισραηλινό επίπεδο SAMBRA με πολύ μικρότερο κόστος.
Παράλληλα, στις 8 Νοεμβρίου 2005 ανακοινώθηκε η υπογραφή μεταξύ του γερμανικού Υπουργείου Άμυνας και του τμήματος προμηθειών των τουρκικών Χερσαίων Δυνάμεων, σύμβασης για την προμήθεια 298 μεταχειρισμένων LEOPARD 2A4 από τα αποθέματα του γερμανικού στρατού. Η αξία της συμφωνίας ανακοινώθηκε ότι ανέρχεται σε €395 εκ. Οι παραδόσεις των αρμάτων αναμενόνταν να ξεκινήσουν την περασμένη άνοιξη και προβλεπόταν να ολοκληρωθούν σε 12 μήνες. Από το συνολικό ποσό, €70 εκ. θα καταλήξουν στη γερμανική βιομηχανία που θα προσφέρει τεχνογνωσία, εκπαίδευση του προσωπικού και μεταφορά της απαραίτητης τεχνολογίας για την εγχώρια υποστήριξη του υλικού. Οι εργασίες εργοστασιακής αξιοποίησης των αρμάτων θα γίνουν στην Τουρκία από τα εργοστάσια βάσεως του τουρκικού στρατού και την εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Έτσι, μαζί με τα αναβαθμισμένα Μ-60, με χρονικό ορίζοντα τα τέλη της δεκαετίας, ο Τουρκικός Στρατός θα διαθέτει στη Θράκη μερικές εκατοντάδες αρμάτων των δύο παραπάνω τύπων με πυροβόλο 120 χιλ. και εξελιγμένα ΣΕΠ και θωράκιση, έχοντας ξοδέψει κατά πολύ λιγότερα χρήματα, σε σχέση με την Ελλάδα.
Το παρασκήνιο…
«Οι καλοί λογαριασμοί, κάνουν τους καλούς φίλους» λέει ο θυμόσοφος λαός. Φαίνεται ότι στη συγκεκριμένη προμήθεια αυτοί που ξεκίνησαν σαν φίλοι δεν έκαναν καλούς λογαριασμούς μεταξύ τους. Αυτό αποδεικνύεται από τη δικαστική διένεξη στη Γενεύη μεταξύ δύο υπεράκτιων εταιριών, με επίδικη τη μίζα ύψους $60 εκ. για την αγορά των LEOPARD. Μια δικαστική διένεξη γύρω από τις μίζες, η οποία μαζί με την όλη διαδικασία της προμήθειας των Νέων Αρμάτων Μάχης έχει γίνει παγκόσμιο υπόδειγμα για τις απανταχού κατασκευάστριες εταιρίες. Υπόδειγμα που αναμένεται στο μέλλον να αλλάξει όλες τις διαδικασίες και τις στρατηγικές των εταιριών για την επίτευξη επικερδών συμβολαίων. Αναμφισβήτητα, για άλλη μια φορά μεταδώσαμε τα «φώτα» μας στη διεθνή κοινότητα. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Στις 5 Οκτωβρίου 1999, μετά από επίπονες δοκιμές των 6 υποψηφίων αρμάτων, το ΥΕΘΑ (Υπουργός ο κ. Τσοχατζόπουλος) και η ΓΔΕ (Γεν. Δ/ντης ο κ. Σμπώκος) δημοσίευσαν Πρόσκληση Ενδιαφέροντος για το Νέο Άρμα Μάχης του ΕΣ. Στο παρασκήνιο, όσοι γνώριζαν τα τεκταινόμενα, έκαναν λόγο για μια προαποφασισμένη προμήθεια με νικητή τη γερμανική KMW και τον εγχώριο αντιπρόσωπό της εταιρία AXON του κ. Θωμά Λιακουνάκου, οποίος είχε κάνει το ντεμπούτο του στις προμήθειες όπλων το 1981 με την προμήθεια του LEOPARD 1GR. Ενώ, λοιπόν, υποτίθεται ότι ο διαγωνισμός για το Νέο Άρμα Μάχης εξελισσόταν, η «μάχη» της μίζας και οι σχετικές «διευθετήσεις» γίνονταν σε άλλο επίπεδο. Δύο μόλις μήνες μετά την έναρξη των διαδικασιών για την προμήθεια, Έλληνες και Γερμανοί δικηγόροι ξεκίνησαν να ασχολούνται πυρετωδώς για σύνταξη μιας σύμβασης. Μυστικής και εξαιρετικά προσοδοφόρου, αφού απ’ αυτήν προκύπτει προμήθεια της τάξεως του 3% που πρέπει να καταβληθεί επί της αξίας του συμβολαίου για τα LEOPARD, που θα υπογραφεί (όπως κι έγινε) μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της γερμανικής KMW. Πρόκειται για προμήθεια αθίας $60 εκ. που συμφωνήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1999!
Τη διεκπεραίωση της προμήθειας του 3% ανέλαβαν δύο υπεράκτιες εταιρίες. Η International Barter and Offset Service Corporation (IBOS) με έδρα το Μονακό, που σύμφωνα με τη συμφωνία είναι «όχημα» για την υποστήριξη της KMW και αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει στην Evanston Group Ltd. με έδρα στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, που όπως αναφέρεται και στη σύμβαση «ενσωματώνει» τα ελληνικά συμφέροντα: «προμήθεια της τάξεως του 3% της καθαρής αξίας των προϊόντων που θα παραδώσει η KMW, εάν υπογραφεί η σύμβαση με το ελληνικό Υπουργείο Άμυνας σχετικά με την παράδοση των Leopard-2Hel». Σύμφωνα με τα παραπάνω, επιχειρήθηκε πρωτίστως, να ρυθμιστούν οι μίζες από την αγορά των LEOPARD μεταξύ μεσαζόντων και αντιπροσώπων, αλλά και μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή. Φυσικά όλα αυτά έπρεπε να γίνουν εκτός Ελλάδας, μέσω εταιριών που α χάνονται σε φορολογικού παραδείσους, έτσι ώστε να χάνονται τα ίχνη.
Η συνεργασία των δύο εταιριών είναι αποκλειστική, «καθώς η Evanston δεν θα υποστηρίξει αμέσως ή εμμέσως άλλες προσφορές, εκτός της KMW». Αυτού του είδους η «αποκλειστικότητα» αφορά το ΥΕΘΑ, την κυβέρνηση και η αμοιβή της συναρτάται ευθέως με τις καταβολές του ελληνικού Δημοσίου προς την KMW. Ποιοι είναι οι ιδιοκτήτες της Evanston, ποιοι ωφελούνται απ’ αυτήν και τις συμβάσεις της, ποιοι εξυπηρετούνται και τι είδους υπηρεσίες μεσιτείας και lobbying προσφέρουν για να δικαιούνται αμοιβής $60 εκ.; Όμως, κάπου η δουλειά χαλάει. Παρά το γεγονός ότι το Μάρτιο του 2002 η KMW ανακηρύσσεται νικήτρια στο διαγωνισμό των αρμάτων, όπως ακριβώς αναμενόταν ή είχε σχεδιασθεί, οι Γερμανοί θέλουν να παραμερίσουν το συνεταίρο τους, παριστάνοντας ακόμη και ότι δεν γνωρίζουν την Evanston! Οι κρυφοί συνεταίροι δεν «τα βρίσκουν» και ξεσπά ο πόλεμος που φέρνει τις μυστικές συμφωνίες στο φως της δημοσιότητας.
Η Evanston Group Ltd. που φέρεται να έχει μεσολαβήσει για την πώληση των LEOPARD στον ΕΣ, προσφεύγει κατά της IBOS και κατά της KMW στις 7 Φεβρουαρίου 2003. Ζητά να της καταβληθεί η αμοιβή της γιατί επιτέλεσε το ρόλο της. Για να επιτύχει το σκοπό της επιστράτευσε όλο το ισχυρό «οπλοστάσιό» της, προσλαμβάνοντας τον πρώην υπουργό εξωτερικών της Γαλλίας, κ. Ρολάν Ντιμά που εκτός των άλλων επιδίωξε εξωδικαστική λύση. Όταν δεν τα κατάφερε, έσπευσε να κάνει επίσημες δηλώσεις στο περιοδικό «Le Point» στο τεύχος της 28ης Φεβρουαρίου 2003 φέρνοντας την αντιδικία στο φως της δημοσιότητας. Επίσης, το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» σε ρεπορτάζ του πρώτο είχε κάνει αναφορά για προμήθειες στην αγορά των LEOPARD, τις οποίες φημολογείτο ότι είχαν λάβει Έλληνες παράγοντες, εμπλέκοντας μάλιστα ευθέως τον τέως ΥΕΘΑ κ. Τσοχατζόπουλο. Ο κ. Τσοχατζόπουλος προσέφυγε στα γερμανικά δικαστήρια και τελικά δικαιώθηκε. Τη σκυτάλη πήρε στην Ελλάδα η εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» η οποία με ρεπορτάζ της στο φύλλο της 9ης Μαρτίου 2003 δημοσιεύει όλη αυτή τη μυστήρια υπόθεση. Παρόλα αυτά, το ελληνικό ΥΕΘΑ, ουδόλως θορυβήθηκε. Στις 11 Μαρτίου ο ΥΕΘΑ κ. Παπαντωνίου ρωτήθηκε σχετικά με τις αποκαλύψεις για τις μίζες και τις υπεράκτιες εταιρίες. Απάντησε πως δεν γνώριζε τίποτε απολύτως και πως η κυβέρνηση δεν είχε καμία σχέση με το όλο θέμα. Δήλωσε, επίσης, ότι από την έρευνα που έκανε στο φάκελο της σχετικής σύμβασης δεν υπήρχε καμιά αναφορά στις υπεράκτιες εταιρίες και στο αντικείμενο της σύμβασής τους! Έτσι παρά τον όλο θόρυβο, στις 20 Μαρτίου προχωρά στην υπογραφή της τελικής σύμβασης. Φυσικά δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι ένας έμπειρος υπουργός, όπως ο κ. Παπαντωνίου περίμενε να βρει τη σύμβαση μεταξύ των υπερακτίων εταιριών στους φακέλους του Υπουργείου του!
Το τελευταίο(;) επεισόδιο του σήριαλ…
Όπως πάντα, για άλλη μια φορά πρωτοτυπούμε στο θέμα της προμήθειας του LEOPARD 2HEL. Απ’ όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ο ΕΣ πρέπει να είναι ο μοναδικός στρατός που θα έχει στο οπλοστάσιό του, το πιο εξελιγμένο άρμα του κόσμου με μοναδική δυνατότητα τις… παρελάσεις! Κι αυτό γιατί φρόντισε να μην το έχει εξοπλίσει ακόμη με τα κατάλληλα πυρομαχικά που θα αξιοποιήσουν όλες τις προηγμένες δυνατότητες που πλήρωσε αδρά. Το τελευταίο επεισόδιο του σήριαλ «LEOPARD 2HEL» έχει τον τίτλο «ΠΥΡΟΜΑΧΙΚΑ».
Όταν η προηγούμενη κυβέρνηση υπέγραψε τη σύμβαση για την αγορά των LEOPARD 2HEL, άφησε ανοικτό το θέμα της προμήθειας των πυρομαχικών, που θα αποτελούσαν το «μακρύ χέρι» των τεθωρακισμένων αξιοποιώντας τις δυνατότητες του πυροβόλου των 120/L55 να πλήξει στόχους έως και τα 6 χλμ. Οι αρμόδιοι παράγοντες της προηγούμενης κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι ο λόγος που το θέμα έμεινε ανοικτό ήταν η άσκηση πίεσης στην κατασκευάστρια εταιρία για συμπαραγωγή των βλημάτων με την ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ, τη σημερινή ΕΑΣ. Δεν λαμβάνουν, όμως, υπόψη τους ότι σύμφωνα με τις υποδείξεις της Διεύθυνσης Ιππικού-Τεθωρακισμένων, αποτελεί απαράβατο όρο το υπό προμήθεια βλήμα πρέπει να είναι πιστοποιημένο για το πυροβόλο 120/L55 της Rheinmetall. Φυσικά αυτό το βλήμα, το DM63, το παράγει μόνο η κατασκευάστρια του πυροβόλου η Rheinmetall. Παρόλα αυτά στην πορεία εμφανίστηκε η ισραηλινή ΙΜΙ, της οποίας αντιπρόσωπος φέρεται ο κ. Λιακουνάκος, που προσπάθησε να προωθήσει το δικό της βλήμα. Η προσπάθεια ναυάγησε γιατί η γερμανική εταιρία είχε αποδεχθεί τη λύση της κοινοπραξίας με την ΕΑΣ.
Μετά τις εκλογές του 2004, η νέα ηγεσία του ΥΕΘΑ προσπάθησε και πέτυχε την αύξηση της ελληνικής συμμετοχής στην κοινοπραξία σε ποσοστό πάνω από 50%. Κι ενώ οι δύο πλευρές ήταν έτοιμες να υπογράψουν το πρακτικό της κοινοπραξίας, το ελληνικό ΥΕΘΑ υπαναχώρησε κι άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες για διεθνή διαγωνισμό. Κύκλοι του ΓΕΣ υποστηρίζουν ότι η όλη μεθόδευση έγινε για να μπορέσει η ισραηλινή ΙΜΙ να πιστοποιήσει το βλήμα της στο γερμανικό πυροβόλο. Κι ενώ κανείς δεν πίστευε ότι αυτό το σενάριο θα μπορούσε να προχωρήσει, τον Απρίλιο του 2005 στάλθηκε το σχετικό RFI στις υποψήφιες εταιρίες, με πρόσχημα την απόλυτη νομιμότητα ως προς την τελική επιλογή του… γερμανικού βλήματος! Και το σήριαλ συνεχίζεται με πιο «περίεργες» διαστάσεις…
Το κείμενο της προκήρυξης αφήνει ανοικτό παράθυρο και για άλλα μη πιστοποιημένα βλήματα. Ο βασικός κι απαράβατος όρος που είχε θέσει η ΔΙΤ, δεν υπάρχει πια και ο όρος το υπό προμήθεια βλήμα να είναι σύμφωνο με τις προδιαγραφές του ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον απαράβατος, αφού έχει προστεθεί η φράση-κλειδί «ή εναλλάξιμο με αυτές». Η αναφορά στο μοντέλο του πυροβόλου L44-L55 και L44 αντικαταστάθηκε από τη φράση «τύπου L44-L55». Επίσης, δεν αναφέρεται πουθενά ότι πρέπει να κατατεθεί πρόγραμμα τραπεζικής χρηματοδότησης μαζί με την πρόταση, ενώ απαλείφθηκε το σημείο που προέβλεπε ότι το βλήμα πρέπει να πιστοποιηθεί από επίσημη κρατική αρχή. Απ’ όλα αυτά προκύπτει το ερώτημα ποιος και γιατί δεν θέλει τη συμφωνία κοινοπραξίας με τη Rheinmetall, που εκτός του ότι φαίνεται να είναι η πιο σίγουρη κι ενδεδειγμένη λύση, εξυπηρετεί και τα συμφέροντα της πολύπαθης εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας; Και κάτι ακόμα. Για πόσο καιρό τα νέα υπερσύγχρονα και ακριβοπληρωμένα LEOPARD 2HEL θα παραμένουν ικανά μόνο για παρελάσεις, μέχρι να ολοκληρωθεί το τελευταίο επεισόδιο των πυρομαχικών;
Το σήριαλ της προμήθειας του LEOPARD 2HEL πλησιάζει στο τέλος του. Προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε όλες τις πτυχές του, τουλάχιστον όσες μπορέσαμε να μάθουμε. Το τελικό ερώτημα που προκύπτει από όλα τα παραπάνω είναι εάν υπάρχει κανείς που να είναι σε θέση να υποστηρίξει το αδιάβλητο των διαδικασιών προμήθειας των εξοπλισμών των Ενόπλων Δυνάμεων.
ΠΗΓΕΣ:
JANE’S TANKS & AFVs RECOGNITION GUIDE
NEW VANGUARD 24: LEOPARD 2 MBT
TANKS AND ARMORED VEHICLES-LEMA PUBLICATIONS
KMW PRESS INFORMATION KIT
Φύλλα εφημερίδων:
«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
«ΤΟ ΠΑΡΟΝ»
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ»
«Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ»
Τεύχη περιοδικών:
«ΠΤΗΣΗ»
«ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ»
«ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΒΙΒΛΟΣ 1998-2005»
«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ»
«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ»
«JANE’S DEFENCE WEEKLY»
«LE POINT»
Διάφορες διευθύνσεις στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ
Προσωπικές μαρτυρίες
*Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "ΠΤΗΣΗ&ΔΙΑΣΤΗΜΑ" τον Ιανουάριο 2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου